Usti nad Łabą 1426

"...Na pomoc oblężonym ciągnęły oddziały z Miśni, Saksonii, Turyngii, Śląska i Górnych Łużyc. 15 czerwca 1426 r. armia ta dotarła do oblężonego Usti. Husyci ustawili swoje obwarowania taborowe na pobliskim wzniesieniu zwanym Behani, między potokami Srnicą i Zalużańskim, prawdopodobnie w sześć szeregów. J. Durdik ocenia liczebność tych oddziałów na 24-25 tys. ludzi. Połączone siły niemiecko-łużycko-śląskie miały liczyć ok. 70 tys. żołnierzy. Z powodu kłopotów z zaopatrzeniem oddziały miśnieńskie rozpoczęły atak już następnego dnia, 16 czerwca. Podczas walki oddziałom katolickim udało się zdobyć jeden rząd wozów. Część uczonych skłania się ku hipotezie, że husyci celowo pozwolili dokonać wyłomu na pewnym odcinku swych umocnień, aby tłoczącego się nieprzyjaciela zdziesiątkować ogniem z artylerii i broni ręcznej. Bitwa zakończyła się totalną klęską wojsk katolickich. Bardzo trudno podać liczbę żołnierzy poległych w tej bitwie. Niektóre źródła wskazują na 10 tys. zabitych, ale są to prawdopodobnie zawyżone dane. Niemniej bitwa pod Usti była ogromnym sukcesem oręża husyckiego. Zwycięscy zdobyli też miasto, które zostało spalone..."

Fragment książki: Piotr Marczak "WOJNY HUSYCKIE" s. 93-94

"...Wiosną 1426 r. husyci przystąpili do ofensywy wykorzystując konflikt króla rzymskiego z elektorami niemieckimi. Plany przewidywały atak na miasta Most i Ústí nad Łabą. Taborytami dowodził Prokop Wielki. Dowództwo nad oddziałami prażan objął sam Korybutowicz wspomagany przez Hynka z Kolstejnu, Hynka i Bočka z Kunštatu oraz Hynka Krušine z Lichtenburka. Na czele jazdy polskiej stali Fryderyk Ostrogski i Jan Górka. Wojska husyckie połączyły się pod Ústí, ważnej pod względem strategicznym twierdzy kontrolującej przeprawę przez Łabę na sudeckim szlaku wiodącym z Saksonii do Pragi. Według źródeł czeskich liczyły one 20-25 tys. żołnierzy. Należy jednak przyjąć, że dwa duże oddziały taborytów składały się z 10-12 tys. zbrojnych, a pospolite ruszenie z Pragi 5-6 tys., co w sumie pozwala obniżyć liczebność sił husyckich do 15-18 tys. ludzi, w tym 2-3 tys. jazdy polskiej. Na odsiecz Ústí wyruszyła armia sasko-miśnieńska mogąca liczyć około 20-30 tys. zbrojnych. Dane o 70-tysięcznych siłach niemieckich i informacje, że na każdego husytę przypadało pięciu Miśnian, wydają się mocno przesadzone.

Dnia 16 czerwca 1426 r. doszło pod Ústí do jednej z największych i najkrwawszych bitew z okresu wojen husyckich. Czesi zajęli pozycje na niewysokim wzgórzu znajdującym się na zachód od miasta, zataczając warowny tabor złożony z 500 wozów. Piechota obsadziła dwie linie umocnień, a jazda stanęła na skrzydłach na wprost utworzonych w bokach taboru bram. Po przygotowaniu artyleryjskim ruszyła do natarcia niemiecka piechota, próbując rozerwać szyk z wozów. Husyci odpowiedzieli silnym ogniem z hufnic i taraśnic. Przeciwnikowi udało się jednak dopaść do pierwszej linii taboru, rozerwać łańcuchy i przewrócić część wozów. W powstały wyłom uderzyła cała piechota, a następnie jazda niemiecka. Z drugiej linii wozów nastąpiła wówczas z bliskiej odległości salwa z broni palnej i kusz, po czym do kontrataku ruszyła czeska piechota. W szeregi osłabionego i uwięzionego między dwoma liniami wozów przeciwnika wkradło się zamieszanie. Husyci ściągali rycerzy z koni halabardami i hakami, po czym zabijali ich nie biorąc jeńców. Niemcy zaczęli się cofać, co wykorzystało dowództwo czeskie do przeprowadzenia natarcia jazdą. Do przełamywania szyków nieprzyjaciela użyto przede wszystkim polskich ciężkozbrojnych kopijników. Za nimi dopiero posuwali się czescy jeźdźcy z sulicami, mieczami i toporami. Atakując z obu skrzydeł ze wzgórza, po szerokim łuku, konie husytów nabrały większego pędu. Uderzenie spadło na boki i tyły jazdy niemieckiej, która uległa rozproszeniu i rzuciła się do ucieczki. W pościgu uczestniczyła przede wszystkim lżejsza jazda czeska w kolczugach i kaftanach. Straciwszy w przegranej bitwie 4 tys. ludzi armia niemiecka musiała się wycofać z ziem czeskich..."

Fragment książki: Marek Plewczyński "Wojny Jagiellonów z wschodnimi i południowymi sąsiadami Królestwa Polskiego w XV wieku" Rozdział 1