Wielkopolskie
Ciekawostki z historii zamku i grodu
1232
Najstarsza wzmianka o dzisiejszym Koźminie pochodzi z 1232 roku. Wówczas wymieniono wieś Cosmeno wśród posiadłości zakonu templariuszy.
1251-1283
Na przestrzeni lat 1251-1283 Koźmin otrzymał magdeburskie prawa miejskie.
1312-1338
W latach 1312-1338 Koźmin był miastem królewskim.
1338
W 1338 roku Kazimierz III Wielki darował Koźmin późniejszemu wojewodzie poznańskiemu Maćkowi Borkowicowi herbu Napiwon , który zasłynął przystąpieniem do buntu przeciwko królowi. W konsekwencji nakazu aresztowania wydanego przez władcę wojewoda został w 1360 roku pojmany w Kaliszu , osądzony, a następnie przewieziony do lochu w zamku w Olsztynie , gdzie dokonał żywota. Prawdopodobnie ta tragiczna postać zainicjowała budowę zamku w Koźminie .
czerwiec 1348
W czerwcu 1348 roku doszło do odwetowej wyprawy wojsk Księstwa Wrocławskiego wspieranych oddziałami Karola Luksemburskiego na Wielkopolskę. Najeźdźcy spustoszyli wówczas polskie terytorium, podchodząc, aż po Koźmin .
Sierpień 1382
W sierpniu 1382 roku Zygmunt Luksemburski z ramienia Ludwika Węgierskiego zdobył Koźmin , który wówczas należał do Bartosza z Odolanowa , lokalnego możnowładcy słynącego z rozbojów i nadużyć.
1387-1393
Wojewoda poznański i kolejny właściciel Koźmina Bartłomiej z Więcborka herbu Tur rozbudował zamek w Koźminie . Ceglana warownia miała kształt czworoboku zbliżonego do kwadratu. Wysokie mury otaczały z trzech stron wewnętrzny dziedziniec zamknięty z czwartej strony dwukondygnacyjnym budynkiem mieszkalnym. Naroża murów obronnych wzmocnione były potężnymi przyporami, a od wschodu, od strony miasta, znajdowała się czworoboczna wieża bramna z mostem przerzuconym przez otaczającą zamek fosę.
1471
W 1471 roku Koźmin nabył Bartłomiej z Iwanowic Gruszczyński herbu Poraj , który niedługo potem przyjął nazwisko Koźmiński. Członkom tej rodziny zapewne jeszcze w XV wieku zamek w Koźminie zawdzięcza rozbudowę. Dobudowano wówczas w miejscu wcześniejszej przypory narożnej cylindryczną wieżę w północno-zachodnim narożu murów, nadbudowano główna bryłę mieszkalnego budynku o jedną kondygnację, a przed wieżą bramną wzniesiono rozbudowane przedbramie flankowane dwoma kolistymi basztami.
XVI wiek
W połowie XVI wieku zamek w Koźminie przebudowany został przez ówczesnych właścicieli rodzinę Górków herbu Łodzia . Po wschodniej zewnętrznej stronie dawnego dziedzińca powstało nowe dwukondygnacyjne skrzydło, a istniejące już podwyższono o jedną kondygnację, uzyskując w ten sposób ujęty z trzech stron budynkami dziedziniec, otoczony być może krużgankami; czwarty bok dziedzińca zamykał mur kurtynowy. Rozebrano natomiast wieżę bramną, tworząc z jej dolnej części kordegardę zwieńczoną tarasem dostępnym z pomieszczeń piętra skrzydła zamku. W czasach Górków bądź ich następcy Stanisława Czarnkowskiego herbu Nałęcz nadbudowana została wieża w północno-zachodnim narożu założenia..
1621
W 1621 roku właścicielem zamku w Koźminie został marszałek nadworny koronny Stanisław Przyjemski herbu Rawicz . Z jego polecenia osuszono mokradła w otoczeniu zamku.
1623
W 1623 roku Stanisław Przyjemski przyjmował na zamku w Koźminie Zygmunta III Wazę i jego syna Władysława .
1701
W 1701 roku zamek w Koźminie przeszedł w ręce Jana Sapiehy . Jego potomkowie dokonali kolejnej zmiany oblicza koźmińskiej rezydencji. Zabudowania zostały ujednolicone, a elewacje uzyskały nowy barokowy wystrój. W jednym z narożników wewnętrznego dziedzińca zbudowano wieżę mieszczącą klatkę schodową oraz przebudowano wnętrza, którym nadano bardziej reprezentacyjny charakter.
1841
W 1841 roku zamek w Koźminie kupił Karol Zygmunt Graetz .
1855
W 1855 roku zamek w Koźminie nabyło Królewskie Kolegium Szkolne z Poznania. Wówczas przystąpiono do prac remontowych, mających na celu przekształcenie istniejącego obiektu w ewangelickie seminarium nauczycielskie.
1875
W 1875 roku Koźmin uzyskał pierwsze połączenie kolejowe z Krotoszynem.
1918
Po zakończeniu I wojny światowej zamek w Koźminie pełnił funkcję siedziby sztabu i szpitala wojskowego.
1919-1939
W latach 1919-1939 w murach zamku w Koźminie działało katolickie seminarium.
23 stycznia 1945
23 stycznia 1945 roku Koźmin został wyzwolony spod hitlerowskiej okupacji.
1945
Po zakończeniu drugiej wojny światowej
zamek w Koźminie wykorzystano na potrzeby szkolnictwa jako miejsce nauki młodzieży.
Złota myśl na dziś
