RADZYŃ CHEŁMIŃSKI

"...Problem, na który zwróciliśmy wówczas uwagę, dotyczył przyjmowanego przez część literatury przedmiotu pobytu wojewody Krystyna w niewoli u Prusów, w którą miał popaść na krótko przed swoją śmiercią. Źródłowym uzasadnieniem tego poglądu ma być dokument, wystawiony przez Grota Grotowica, Krzesława Krystynowica i Dzierżykraja Goworkowica, w sprawie sprzedaży za 90 grzywien srebra biskupowi pruskiemu Chrystianowi posiadłości Radzyń w ziemi chełmińskiej. W dokumencie zaznaczono, iż posiadłość ta stanowiła własność Wszebora i Piotra, dzieci Krystyna Piotrowica, których wystawcy byli opiekunami. Podaną przyczyną sprzedaży była natomiast konieczność zgromadzenia kwoty potrzebnej na wykupienie z niewoli pruskiej zakładników, przebywających tam od jakiegoś już czasu, w zamian za Krystyna, ojca dziedziców Radzynia. Jak można się domyślać, Krystyn zmarł wkrótce po odzyskaniu wolności i sam nie zdążył już przeprowadzić wykupu swoich zastępców. Sprzedaż Radzynia odbyła się za zgodą i w obecności książąt Leszka Białego i Konrada Mazowieckiego, a świadkami byli: wojewoda mazowiecki Arnold, wojewoda krakowski Marek, wojewoda sandomierski Pakosław, cześnik księcia Leszka — Strzeż, kasztelan krakowski Ostasz i kasztelan sandomierski Mściwoj..."

Powyższy fragment pochodzi z publikacji Błażeja Śliwińskiego "Krystyn Piotrowic w niewoli pruskiej: problem identyfikacji" s. 41

"...Położony został na wzniesieniu nad brzegiem Jeziora Zamkowego i na północ od miasta (lokowanego w 1234 roku). Leżał 20 km na południowy wschód od Grudziądza, na styku szlaków z Grudziądza do Brodnicy, Wąbrzeźna, Golubia i Torunia.
Zamek wysoki, zbudowany z cegły i kamiennych fundamentów na planie prawie idealnego kwadratu (52,8 x 52,1 m), otoczony był szerokim parchamem (12 m) z murem oporowym fosy, szerokiej na 20 m. Mur był zwieńczony krenelażem. Fosa nawadniana wodą z jeziora tworzyła wyspę wokół zamku. Posiadał cztery skrzydła, kilkukondygnacyjne, podpiwniczone z dziedzińcem i studnią pośrodku oraz na rogach - cztery wysokie (36 m), kwadratowe wieżyczki wysunięte poza lico murów i zwieńczone krenelażem z murowanym stożkiem..."

Powyższy fragment pochodzi z publikacji Janusz Bieszk "ZAMKI PAŃSTWA KRZYŻACKIEGO W POLSCE" s. 39

"...Po zwycięstwie grunwaldzkim wojska polskie nie były w stanie zdobyć zamku. Dopiero opanowały go w trakcie odwrotu spod Malborka we wrześniu 1410 roku. W następnych miesiącach Krzyżacy usiłowali odbić zamek. Oblężenie trwało 6 tygodni, ale było bezskuteczne. Jednak zamek uległ poważnym uszkodzeniom, szczególnie dachy, mury i wewnętrzny krużganek..."

Powyższy fragment pochodzi z publikacji Janusz Bieszk "ZAMKI PAŃSTWA KRZYŻACKIEGO W POLSCE" s. 40

"...Zamek przeszedł w ręce zakonu po I pokoju toruńskim w 1411 roku, ale uszkodzenia były jeszcze widoczne po kilku latach..."

Powyższy fragment pochodzi z publikacji Janusz Bieszk "ZAMKI PAŃSTWA KRZYŻACKIEGO W POLSCE" s. 40

"...Do końca wojny w 1466 roku Krzyżacy usiłowali odbić zamek, ale bez powodzenia. Po II pokoju toruńskim został siedzibą starostów......"

Powyższy fragment pochodzi z publikacji Janusz Bieszk "ZAMKI PAŃSTWA KRZYŻACKIEGO W POLSCE" s. 40

"...Odbudowywany przez kilkanaście lat. Największych zniszczeń doznał w 1628 roku ze strony wojsk szwedzkich. W dobrym stanie pozostało jedynie skrzydło południowe, a z pomieszczeń - kaplica..."

Powyższy fragment pochodzi z publikacji Janusz Bieszk "ZAMKI PAŃSTWA KRZYŻACKIEGO W POLSCE" s. 40

"...W 1772 roku zamek przejęły władze pruskie, organizując w ocalałych pomieszczeniach biura, później przenosząc je do miasta...."

Powyższy fragment pochodzi z publikacji Janusz Bieszk "ZAMKI PAŃSTWA KRZYŻACKIEGO W POLSCE" s. 41

"...Po 1800 roku następuje rozbiórka zamku. Materiał budowlany wykorzystano na budowę ratusza miejskiego i kilku budynków..."

Powyższy fragment pochodzi z publikacji Janusz Bieszk "ZAMKI PAŃSTWA KRZYŻACKIEGO W POLSCE" s. 41

"...W XX wieku prowadzono wiele prac konserwatorskich, m. in. wykonano dach nad kaplicą. Nadbudowano koronę murów i je zabezpieczono.
Obecnie dawny zamek krzyżacki w Radzyniu stanowi trwale zabezpieczone ruiny. Szczególnie dotyczy to skrzydła południowego z dwiema wieżami narożnymi, bramy wjazdowej, części piwnic, kaplicy na piętrze i ruin refektarza. Zachowały się także dolne partie zewnętrznych murów pozostałych trzech skrzydeł i dwóch wież narożnych oraz ruiny kapitularza, ponadto fundament największej, ośmiobocznej wieży, relikty danskeru i murów oporowych fosy oraz fragmenty murów przedzamcza od strony południowej i zachodniej..."

Powyższy fragment pochodzi z publikacji Janusz Bieszk "ZAMKI PAŃSTWA KRZYŻACKIEGO W POLSCE" s. 41