Mazowieckie
Ciekawostki z historii zamku i grodu
1251
Najstarsza znana wzmianka o wsi Warszawa pochodzi z 1251 roku, a pojawiła się w akcie biskupa poznańskiego Boguchwała II .
1262
W 1262 roku w grodzie Jazdów , położonym wówczas w okolicy zachowanego do dziś Zamku Ujazdowskiego , został pojmany i stracony przez Litwinów książę Siemowit I .
1282
W 1282 roku, podczas nieobecności Konrada Czerskiego , Jazdów został zajęty i spustoszony przez jego brata Bolesława Mazowieckiego . Ograbiono wówczas żonę księcia Konrada Jadwigę, córkę Bolesława Rogatki .
1283–1294
W latach 1283–1294 roku w miejscu dzisiejszego Zamku Królewskiego z inicjatywy Konrada II Czerskiego powstał gród i przeprawa przez Wisłę.
1303-1309
Prawdopodobnie w latach 1303-1309 z inicjatywy Bolesława Siemowitowicza nastąpiła lokacja miasta Warszawa .
23 kwiecień 1313
Pierwsza wzmianka o Warszawie pochodzi z 23 kwietnia 1313. Nazwa miasta pojawiła się w tytulaturze książęcej Siemowita II .
4 luty 1339
Dzięki zabiegom Kazimierza III Wielkiego 4 lutego 1339 roku w Warszawie rozpoczął się proces, w którym arbitrami byli wysłannicy papieża Benedykta XII . Stronami procesu były Korona Królestwa Polskiego i Zakon Krzyżacki.
15 wrzesień 1339
15 września 1339 roku w kościele Św. Jana w Warszawie ogłoszono wyrok papieskiego sądu w procesie rozstrzygającym spór pomiędzy Kazimierzem Wielkim i Zakonem Krzyżackim.
1349
W 1349 roku Warszawa dostała się pod zarząd Kazimierza Warszawskiego .
1380-89
W osiemdziesiątych latach XIV wieku książę Janusz I Starszy wzniósł w Warszawie pierwszą murowaną rezydencję zwaną Kamienicą .
1408
W 1408 roku Janusz I Starszy lokował na prawie chełmińskim Nową Warszawę , część dzisiejszej dzielnicy Śródmieście.
1410
Około 1410 roku między wieżami Wielką (Grodzką) i Żurawiem w Warszawie z inicjatywy księcia Janusza I Starszego powstała nowa okazała rezydencja, tak zwana Domus Magna . Był to trzykondygnacyjny gotycki budynek o wymiarach 47,5 × 14,5 m. W przyziemiu znajdowała się reprezentacyjna sala sądów i zgromadzeń.
1426
W 1426 roku w Warszawie gościem Janusza I Starszego był Władysław II Jagiełło .
Boże Narodzenie 1430
Około Bożego Narodzenia 1430 roku w Warszawie przebywali posłowie Królestwa Polskiego w składzie biskup krakowski Zbigniew Oleśnicki Jan Szafraniec , wojewoda poznański Sędziwój Ostroróg . Podążali oni do Wilna z żądaniem uwolnienia Władysława Jagiełły więzionego przez Świdrygiełłę . Tu dotarła do niech wieść o uwolnieniu króla.
listopad 1503
28 października 1503 roku zmarł Konrad III Rudy . W listopadzie 1503 roku Aleksander Jagiellończyk wezwał mieszkańców Warszawy , by złożyli przysięgę wierności Koronie.
1526
W 1526 roku zmarł bezpotomnie ostatni książę mazowiecki – Janusz III , a jego dzielnica włączona została do Królestwa Polskiego.
11 marzec 1545
11 marca 1545 roku decyzją krakowskiego sejmu Mazowsze, więc również Warszawa przeszło pod zarząd Bony Sforzy .
"...Mazowsze traktowała po trosze jak swe własne państwo, w którym starała się rządzić rozumnie i sprawiedliwie. Jakoż było to istotnie państwo w państwie ze względu na uprawnienia, nadane tu Bonie przez Zygmunta Starego (pobór ceł, zwierzchnictwo nad starostami) - ale nie było mowy o oderwaniu tego terytorium od Polski, jak to sugerują niektórzy niechętni Bonie. Prawdą jest natomiast, że pod jej rządami ta dzielnica zaczęła szybko rozkwitać..."
Fragment książki: Maria Bogucka "Bona Sforza" s. 230
styczeń 1546
W styczniu 1546 roku na apel Bony Sforzy Zygmunt Stary zwolnił mieszkańców Warszawy od obowiązku płacenia ceł.
18 lipiec 1554
18 lipca 1554 roku w Warszawie wydarzył się zamach na życie Jana Zygmunta . Ktoś strzelił w okno jego warszawskiej sypialni. Bona Sforza oskarżyła o ten incydent ludzi Ferdynanda I , choć niektórzy podejrzewali ją o zainscenizowanie ataku na dziedzica korony węgierskiej.
styczeń 1556
W styczniu 1556 roku w Warszawie odbył się ślub per procura Zofii Jagiellonki z księciem Brunszwiku Henrykiem . W uroczystości wzięła udział cała jagiellońska rodzina: Bona Sforza , Zygmunt August , Anna Jagiellonka , Katarzyna Jagiellonka i Izabela Jagiellonka .
1569
W 1569 roku na lubelskim sejmie, na którym zawarto unię między Polską i Litwą, Warszawa została wyznaczona miejscem obrad sejmów polsko-litewskich.
1573
W 1573 roku we wsi Kamień pod Warszawą miała miejsce pierwsza wolna elekcja , w wyniku której królem został wybrany Henryk Walezy .
1596-1611
W latach 1596-1611 nastąpiło przeniesienie stałej rezydencji królewskiej z Krakowa do Warszawy .
1598
Po 1598 roku zapadła decyzja o rozbudowie zamku królewskiego w Warszawie .
8 wrzesień 1655
8 września 1655 roku Warszawa została zajęta i spustoszona przez Szwedów.
24 kwiecień 1677
24 kwietnia 1677 roku król Jan III za pośrednictwem Marka Matczyńskiego nabył posiadłość Villa Nova nazwaną później Wilanów . W archiwach zapisano, że zastał tam pałac na trzy łokcie nad ziemię wymurowany. Fundamenty te wykorzystano do wzniesienia nowego dworu, do którego mógł uciec przez szpiegami i w którym gromadził ważne i poufne dokumenty. Początkowo był to jeden budynek z alkierzami.
1683
Około 1683 roku Jan III wzniósł w Wilanowie nowy dwukondygnacjowy budynek, który pokazywał nowy Rzym, czyli wieże Wiecznego Miasta, łuki triumfalne na galeriach ogrodowych i świątynię Minerwy pośrodku.
1691-1696
Pod koniec życia Jan III dobudował na pałacu belweder, czyli dużą salę reprezentacyjną. Jest to miejsce, w którym znajdują się sypialnie, a sala narad mieści się na górze. W niej obradowała rada królewska.
1713-1730
W latach 1713-1730 zamysłem Augusta II Mocnego powstała przy obecnym placu Zwycięstwa barokowa rezydencja Oś Saska . Centralnym punktem założenia był Pałac Saski wraz z ogrodem. Po upadku powstania warszawskiego gmach pałacu został przez Niemców wysadzony w powietrze.
1747
W 1747 roku otwarto w Warszawie pierwszą bibliotekę publiczną, założoną przez Załuskich.
1765
W 1765 roku otwarta została przy zbiegu ulic Królewskiej i Marszałkowskiej w Warszawie Operalnia Saska - pierwszy polski teatr publiczny.
1766-1795
W latach 1766-1795 w Warszawie wznoszony był pałac w Łazienkach wraz z otaczającym go parkiem.
1788—1792
W latach 1788—1792 obradował w Warszawie Sejm Czteroletni .
1791
W 1791 roku nastąpiło scalenie administracyjne Warszawy i przyłączenie Pragi.
3 maj 1791
3 maja 1791 roku na Zamku Królewskim w Warszawie uchwalono Konstytucję 3 Maja .
1795
W 1795 roku w wyniku trzeciego rozbioru Rzeczpospolitej Warszawa stała się częścią państwa pruskiego.
1806
W 1806 roku Warszawa , opuszczona przez Prusaków, została zajęta przez wojska francuskie.
1807-1815
W 1807 roku Warszawa została stolicą Księstwa Warszawskiego, utworzonego przez Napoleona po pokoju w Tylży.
1815-1830
W 1815 roku Warszawa została stolicą Królestwa Kongresowego, utworzonego przez kongres wiedeński.
1818
W 1818 roku rozpoczął działalność Uniwersytet Warszawski .
1825
W 1825 roku rozpoczął działalność Warszawski Instytut Politechniczny .
1 grudnia 1830
1 grudnia 1830 roku w Warszawie powołany został Klub Patriotyczny , na czele którego stanął Joachim Lelewel .
6–7 września 1831
W dniach 6–7 września 1831 roku rozegrał się końcowy etap powstania listopadowego. Na przedpolu i wałach miasta Warszawy obrońcy stolicy starli się z wojskami rosyjskimi. Bitwa zakończyła się kapitulacją powstańców i wkroczeniem Rosjan do opuszczonej przez polskie wojsko Warszawy .
1832-1834
W latach 1832-1834 powstawała w Warszawie cytadela.
1845-1848
W latach 1845-1848 montowana była kolej warszawsko-wiedeńska .
1853-1857
W latach 1853-1857 zainstalowano w warszawskim śródmieściu pierwsze wodociągi i oświetlenie gazowe.
1859-1864
W latach 1859-1864 powstawał most Kierbedzia w Warszawie . Był to pierwszy most o konstrukcji stalowej. Obecnie na tym miejscu zawieszony jest most Śląsko-Dąbrowski.
1863
W 1863 roku w Warszawie rozpoczęło się powstanie styczniowe. Narodził się wówczas Tymczasowy Rząd Narodowy, który wydał manifest powstańczy.
1 maj 1890
W 1890 roku po raz pierwszy w Warszawie obchodzono dzień 1 Maja.
1894-1912
W latach 1894-1912 na środku Placu Saskiego w Warszawie wzniesiono sobór pod wezwaniem św. Aleksandra Newskiego . Przedsięwzięcie to sfinansował car Mikołaj II .
1908
W 1908 roku na ulicach Warszawy pojawił się pierwszy tramwaj elektryczny.
1915-1918
W latach 1915-1918 Warszawa była pod okupacją niemiecką.
1919–1921
Podczas wojny polsko-bolszewickiej w Warszawie przebywał Charles de Gaulle .
"...W naszej rodzinie żywa jest anegdota dotycząca generała Charles’a de Gaulle’a, który w czasie wojny polsko-bolszewickiej przebywał w Polsce jako dowódca grupy instruktorów wojskowych. Generał de Gaulle często bywał w naszej kawiarni. Powodem tych wizyt, jak mówiono, była młoda piękna dama mieszkająca w tej samej kamienicy, w której mieścił się nasz lokal, a więc przy ulicy Nowy Świat 35. De Gaulle lubił do nas przychodzić również za sprawą mojej babci, która – jako właścicielka – zajmowała miejsce w kasie i czuwała nad kondycją kawiarni. Posługiwała się biegle językiem francuskim, więc nie było między nimi bariery językowej. Kiedy rodzina generała dowiedziała się o jego sentymencie do pięknej Polki, został odwołany do Francji, gdzie w szybkim czasie zawarł związek małżeński..."
Fragment książki: Justyna Krajewska "Warszawa w rozmowach" Rozdział: "Andrzej Jacek Blikle"
1924
W 1924 roku liczba mieszkańców Warszawy przekroczyła milion.
12–15 maj 1926
W dniach 12–15 maja 1926 roku w Warszawie miał miejsce przewrót majowy Józefa Piłsudskiego .
1928
"...Jest rok 1926. Młody, przystojny, obdarzony zalotnym spojrzeniem, szelmowskim uśmiechem i wyjątkowym głosem chłopak czaruje mieszkańców Warszawy. W ten sposób zarabia swoje pierwsze 10 złotych. Kiedy cztery lata wcześniej Mieczysław Fogg został zauważony przez Ludwika Sempolińskiego podczas występu w kościele św. Anny, nikt nie przypuszczał, że stanie się jednym z najsławniejszych pieśniarzy stolicy. Jego oficjalny debiut odbył się w 1928 roku w Chórze Dana, na scenie teatrzyku „Qui Pro Quo”. Tak właśnie rodzi się wielka legenda piosenki, symbol przedwojennej epoki, przepełnionej elegancją i szykiem..."
Fragment książki: Justyna Krajewska "Warszawa w rozmowach" Rozdział: "MICHAŁ FOGG"
1924-1926
W latach 1924-1926 w wyniku decyzji władz II Rzeczpospolitej rozebrano sobór pod wezwaniem św. Aleksandra Newskiego w Warszawie .
1939-1945
W latach 1939-1945 Warszawa ponownie znalazła się pod okupacją niemiecką.
19 kwietnia 1943 - 16 maja 1943
19 kwietnia 1943 roku wybuchło w warszawskim getcie powstanie przeciwko niemieckim oprawcom. Bezpośrednią przyczyną powstania była wieść o zamiarze likwidacji getta, podjęta w ramach realizowanego przez hitlerowców planu zagłady Żydów. Symboliczną datą zakończenia żydowskiego zrywu jest 16 maja 1943 roku, kiedy Niemcy wysadzili Wielką Synagogę przy ulicy Tłomackie. Wzięci do niewoli powstańcy oraz ludność cywilna zostali wymordowani na miejscu lub wywiezieni do obozów.
1 sierpnia 1944 – 3 października 1944
1 sierpnia 1944 roku wybuchło w Warszawie powstanie przeciwko niemieckim ciemiężcom. Akcja zbrojna zorganizowana została przez Armię Krajową w ramach operacji „Burza”. Była to najdłuższa bitwa stoczona podczas II wojny światowej przez organizację podziemną z wojskami okupanta. Bitwa potrwała do 3 października 1944 roku i zakończyła się kompletną klęską powstańców i wyburzeniem miasta przez Niemców.
17 styczeń 1945
17 stycznia 1945 roku Warszawa została wyzwolona spod hitlerowskiej okupacji.
1946
W 1946 roku Warszawa liczyła 481 tysięcy mieszkańców.
1946
22 lipca 1946 roku w Warszawie oddano do użytku odbudowany po wojennych zniszczeniach most Poniatowskiego.
English version
Version française
Złota myśl na dziś
