Lubelskie
Ciekawostki z historii zamku i grodu
XI wiek
Drewniana strażnica znajdowała się tu już na początku XI wieku i strzegła granic państwa Bolesława Chrobrego , a pod koniec tego stulecia istniał także obwarowany gród.
XII wiek
W XII wieku znalazł tu swą siedzibę kasztelan lubelski.
XIII wiek
W pierwszej połowie XIII wieku dobudowano romański donżon – wieżę mieszkalno – obronną (cenny zabytek sztuki romańskiej).
1244
W 1244 roku Lublin został oblężony przez wojska Daniela I Romanowicza . Wysiłek włożony w walkę skłonił obie strony do negocjacji. Ruskie siły ustąpiły, gdy uzyskały od lublinian przysięgę, w myśli której obiecano nie wspierać Bolesława Wstydliwego w walkach z Rusinami.
1255
W 1255 roku Lublin został spalony podczas łupieskiego najazdu Litwinów.
1257
Około 1257 roku za sprawą Bolesława Wstydliwego Lublin otrzymał prawa miejskie na prawie magdeburskim.
1285
W 1285 roku Lublin , należący do Leszka Czarnego , został spustoszony podczas litewskiego najazdu.
15 sierpień 1317
Z 15 sierpnia 1317 pochodzi kolejny akt lokacyjny dla Lublina wystawiony przez Władysława Łokietka .
styczeń / luty 1341
Na przełomie stycznia i lutego 1341 roku Lublin został zaatakowany przez oddziały Tatarów, którzy zatrzymani na linii Wisły przez armię Kazimierza Wielkiego brak sukcesu postanowili powetować sobie w inny sposób. Lubelski gród został ograbiony, jednak zamek po ośmiodniowym oblężeniu zdołał się obronić.
XIV wiek
W XIV wieku za panowania Kazimierza Wielkiego wzniesiono murowany zamek otoczony murem obronnym.
Lipiec 1351
W lipcu 1351 roku w Lublinie zatrzymali się Kazimierz Wielki i Ludwik Węgierski , podążający w kierunku Rusi Halicko-Włodzimierskiej. Tu polski monarcha ciężko się rozchorował. W tych okolicznościach węgierski monarcha odebrał od polskich dostojników przysięgę, w myśl której zobowiązali się oni do oddania mu polskiej korony w przypadku śmierci Kazimierza Wielkiego .
kwiecień 1352
Na początku 1352 roku Kazimierz Wielki i Ludwik Węgierski wyprawili się zbrojnie na Ruś Halicko-Włodzimierską. Po podjęciu nieudanej próby zdobycia Bełza i spustoszeniu okolic dowiedzieli się o zbliżającej się armii tatarskiej, więc zdecydowali zakończyć kampanię i wycofać się. Przybyli Tatarzy w odwecie zrujnowali okolice Lublina .
18 kwiecień 1383
18 kwietnia 1383 roku Jagiełło i Skirgiełło nadali Lublinowi przywilej prowadzenia handlu na Litwie.
2 luty 1386
2 lutego 1386 roku do Lublina wjechał wielki książę litewski Jagiełło . Tu polityczna elita ogłosiła go królem Polski.
1389
W 1389 roku doszło w Lublinie do pogodzenia zwaśnionych Litwinów. Przed majestatem Jagiełły podali sobie ręce Skirygiełło i Witold .
20 styczeń 1390
20 stycznia 1390 roku w Lublinie Władysław Jagiełło zawarł z hospodarem wołoskim Mirczą Starym Zygmuntowi Luksemburskiemu i jego lennikom.
XV wiek
W XV wieku Lublin , leżący na szlaku Kraków – Wilno, stał się poważnym ośrodkiem handlowo-komunikacyjnym kraju. Na lubelskim zamku pod okiem Jana Długosza wychowali się synowie Kazimierza Jagiellończyka .
1412-1426
W latach 1412-1426 powstawał w Lublinie kościół Świętej Matki Bożej Zwycięskiej ufundowany przez Władysława Jagiełłę dla upamiętnienia zwycięskiej bitwy pod Grunwaldem
15 sierpień 1421
15 sierpnia 1421 roku na zjeździe w Lublinie Władysław Jagiełło oficjalnie odmówił przyjęcia czeskiej korony z rąk husytów
luty 1432
W początkach lutego 1432 roku w Lublinie przebywali Władysław Jagiełło i Siemowit V .
wrzesień 1432
Na początku września 1432 roku goszczący w Lublinie Władysław Jagiełło przyjął posłów Zygmunta Kiejstutowicza , który w wyniku zamachu stanu przejął władzę na Litwie.
1434
Na początku 1434 roku Lublin odwiedził Władysław Jagiełło , który przemierzał te obszary, będąc w drodze z Krynek do stolicy.
19 kwiecień 1474
19 kwietnia 1474 roku w Lublinie poseł wenecki Ambroży Contarini miał możliwość poznania synów Kazimierza Jagiellończyka .
kwiecień i lipiec 1482
W kwietniu i lipcu 1482 roku książę Kazimierz Jagiellończyk przebywał w Lublinie . Sprawując namiestnicze obowiązki, wysłał stąd kilka listów między innymi do Rady Miasta Gdańska .
styczeń - luty 1484
W styczniu 1484 roku Kazimierz Jagiellończyk razem z synem Janem Olbrachtem przybył do Lublina na sejm koronny, który potrwał do 20 lutego 1484 roku. Wówczas król dowiedział się o złym stanie zdrowia swojego syna Kazimierza , zawiesił więc obrady i w wielkim pośpiechu podążył do Grodna.
1490
Od początku do końca kwietnia 1490 roku na zamku w Lublinie rezydował Jan Olbracht .
Wrzesień 1495
We wrześniu 1495 roku do Lublina przybył Jan Olbracht . Przebywał tu do listopada.
13 styczeń 1497
13 stycznia 1497 roku w Lublinie Jan Olbracht odebrał hołd od Konrada III .
15 czerwiec 1502
15 czerwca 1502 roku w Lublinie Aleksander Jagiellończyk uzgodnił projekt rozejmu z Bajazydem II .
październik 1503
Pod koniec października 1503 roku w Lublinie pojawił się Aleksander Jagiellończyk , aby wziąć udział w zjeździe senatorów.
19 październik - 4 listopad 1505
Między 19 października a 4 listopada 1505 roku w Lublinie rezydował Aleksander Jagiellończyk .
15 styczeń 1506
15 stycznia 1506 roku w Lublinie Aleksander Jagiellończyk otworzył obrady sejmu Rzeczpospolitej.
1520
Około 1520 roku Zygmunt Stary rozpoczął modernizację zamku w Lublinie na okazałą rezydencję królewską, zatrudniając między innymi włoskich artystów, takich jak na przykład Bartłomiej Berecci.
1569
W 1569 roku w murach lubelskiego zamku obradował sejm, na którym podpisano unię lubelską .
1635
W 1635 roku król Władysław IV zlecił staroście lubelskiemu Mikołajowi Firlejowi restaurację królewskiej rezydencji.
1649 - 1651
W latach 1649-1651 zamek był bazą dla wojsk walczących z Kozakami i Szwedami.
1655-1657
W latach 1655-1657 plądrowany i niszczony był przez wojska kozackie, moskiewskie, szwedzkie i węgierskie.
1743
W 1743 roku w obrębie zamkowego terenu starosta lubelski Jakub Zamojski postawił budynki kancelarii i archiwum.
1773
W 1773 roku starosta Wincenty Potocki zlecił adaptację budynku dawnej bramy wjazdowej na cele mieszkalne.
1823-1826
W latach 1823-1826 na wzgórzu zamkowym, w miejscu wcześniej rozebranego zamku, wybudowano więzienie.
26 maj 1907
26 maja 1907 roku doszło do zakończonej sukcesem ucieczki osadzonych z carskiego więzienia ulokowanego na wzgórzu zamkowym w Lublinie . Więzienie to nie należało do ciężkich. Od apelu porannego do przeglądu wieczornego
cele były otwarte, dzięki czemu więźniowie mogli swobodnie się przemieszczać, czyli wychodzić na więzienne podwórze i przechodzić z celi do celi. Silna i dobrze zorganizowana straż pojawiała się dopiero na zewnątrz, uniemożliwiając ucieczkę.
Na zamkowym wzgórzu znajdowała się XIII-wieczna baszta, w podłodze której znajdował się właz, służący do załatwiania potrzeb fizjologicznych.Zwierzchowskiego , nadzorującego tam prace remontowe, wykonywane przez przedsiębiorstwo Adama Wojdalińskiego . Zauważył on, że kanał wewnątrz baszty łączy się z kanałem ściekowym biegnącym pod łąkami tatarskimi ku Bystrzycy.Zwierzchowski powiadomił lokalną bojówkę PPS. Informacja ta była o tyle istotna, że w lubelskim zamku zatrzymanych było ponad dwudziestu jej członków, a co najmniej dziesięciu groził stryczek za napady na kasy kolejowe w Uhursku i Dorohusku.Zwierzchowski dostarczył więźniom odpowiednie narzędzia: liny, haki, piły i latarki. Sami osadzeni złotą dziesięciorublówką przekonali dozorcę, by w odpowiednim momencie poszedł „zrobić im zakupy”.
"...Tymczasem zbiegowie po wejściu do kanału ściekowego już po paru krokach musieli iść zgięci wpół. Po dojściu do studni więziennej czekała ich pierwsza niespodzianka. Wbrew planowi loch, którym szli, nie dochodził do jej dna, lecz tylko do połowy wysokości. Dno osiągnęli po wykonaniu ryzykownych skoków z wysokości piętra. Stąd wczołgali się do niskiego, spadzistego lochu, którym zsunęli się na wysokość ok. 5 pięter, tj. ok. 3 m pod ulicami miasta. W dalszą drogę ruszyli bardzo wąskim, cylindrycznym kanałem. Po krótkiej chwili grozy dotarli szczęśliwie do nieco szerszego, drewnianego kanału, który doprowadził ich do wylotu przy ul. Siennej. W podziemiach uciekinierzy musieli pokonać ok. 1,5 km, ale na tym ich trasa bynajmniej się nie skończyła. Na dwudziestu jeden więźniów politycznych czekały wcześniej przygotowane bryczki, które pozwoliły im szybko odjechać na kilkanaście kilometrów od Lublina, do Nałęczowa, Łącznej i Kraśnika. Dwudziestu kryminalistów, którzy dołączyli do akcji samorzutnie – właz w baszcie pozostawał otwarty, z więzienia wychodził więc tą drogą każdy, kto chciał – wkrótce wyłapano, nie wspominając o czterech, którzy wyszli na ulicę Sienną prosto w ręce żandarmów..."
Fragment książki: Wojciech Lada "POLSCY TERRORYŚCI"
Więźniowie polityczni, dla których przygotowany został plan ucieczki, odzyskali wolność. Kilku z nich znalazło schronienie w szkole Faustyny Morzyckiej na Pałubach, bohaterki opowiadania Stefana Żeromskiego „Siłaczka”.
25 lipiec 1944
25 lipca 1944 roku Lublin został wyzwolony spod okupacji hitlerowskiej.
2 sierpnia 1944
2 sierpnia 1944 roku Lublin stał się siedzibą Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego.
Jesień 1944
Jesienią 1944 roku do Lublina przybył poseł wolnej Francji Christian Fuchet (późniejszy współzałożyciel Unii Europejskiej).
1957
W 1957 roku w zamku w Lublinie otwarto muzeum.
Złota myśl na dziś
