Dolnośląskie
Ciekawostki z historii zamku i grodu
700 lat p.n.e
Pierwsze ślady osadnictwa w Świdnicy pochodzą z okresu brązu, czyli ok. 700 lat p.n.e.
1249
Z 1249 roku pochodzi pierwsza wzmianka o Świdnicy jako osadzie.
1262
"...Pierwsza historyczna wzmianka dotycząca świdnickiego zamku pochodzi
z 1262 roku. W tym przypadku chodzi o siedzibę kasztelańską, która była
zbudowana w typowy sposób jak na owe czasy tzn. konstrukcja drewniano
ziemna, palisada i rowy..."
Fragment książki: Zbigniew Machoń "Książę Bolko I Surowy" s. 87
1267
Z 1267 roku pochodzi pierwsza wzmianka o Świdnicy jako osadzie miejskiej. Z tego wynika, że lokacja na prawie miejskim musiała nastąpić wcześniej. Za inicjatorkę tego wydarzenia uważa się księżną Annę, żonę Henryka II Pobożnego .
1280
Najstarszy znany nam wizerunek miejskiej pieczęci Świdnicy pochodzi z 1280 roku. Przedstawia on kroczącego Gryfa.
1283
"...W 1283 roku zakonnicy z czeskiego zgromadzenia szpitalnego krzyżowców z czerwoną gwiazdą objęli szpital w Świdnicy ..."
Fragment książki: MARCIN A. KLEMENSKI "BOLKO II MAŁY" s. 310
1284
W 1284 roku powstała pierwsza szkoła w Świdnicy .
1285
W 1285 roku istniało w Świdnicy kilka cechów: tkaczy, garncarzy, piekarzy, krawców, kuśnierzy, szewców.
1290
W 1290 roku, po śmierci Henryka IV Prawego (Probusa) , w wyniku podziału Księstwa Wrocławskiego powstało suwerenne Księstwo Świdnickie , które otrzymał we władanie książę Bolko I Świdnicki .
"...W 1290 roku powstało księstwo świdnicko-jaworskie, kiedy to Bolko I
Surowy uzyskał od swojego brata Henryka V południowo-zachodnią część
księstwa wrocławskiego z miastami: Świdnicą, Dzierżoniowem, Ząbkowicami
Śląskimi, Ziębicami i Strzelinem. Rozpoczął się wówczas bardzo intensywny
rozwój Świdnicy, która pełniła rolę stolicy suwerennego księstwa..."
Fragment książki: Zbigniew Machoń "Książę Bolko I Surowy" s. 87
31 styczeń 1291
31 stycznia 1291 roku Świdnica otrzymała od Bolka Surowego zezwolenie na budowę 32 kramów kupieckich na rynku.
6 styczeń 1293
6 stycznia 1293 roku w Świdnicy Bolko Surowy lokował miasto Strzelin na prawie niemieckim.
koniec XIII wieku
Pod koniec XIII wieku z inicjatywy księcia świdnicko-jaworskiego Bolka I powstał zamek w Świdnicy .
"...W miejscu gdzie znajdowała się ta siedziba kasztelańska książę Bolko I
Surowy wybudował zamek. Daty budowy nie można dokładnie ustalić;
przyjmuje się, iż nastąpiło to najpóźniej w 1295 roku. Teren na którym
wzniesiono warownię znajduje się między obecnymi ulicami: Zamkowa,
Basztowa i Muzealna..."
Fragment książki: Zbigniew Machoń "Książę Bolko I Surowy" s. 87
1313
W 1313 roku zamek w Świdnicy spalił się, lecz został odbudowany przez księcia Bernarda .
1313
"...Pierwsze dokumenty, które wydawał jako książę świdnicki, dotyczyły spraw stołecznej Świdnicy. Mieszczanie świdniccy wspomagali finansowo władcę w różnych poczynaniach, między innymi w 1326 roku zobowiązali się do poniesienia kosztów sądowych w sprawie świętopietrza wobec postępowania przeciwko kolektorowi Kamery Apostolskiej Piotrowi z Auvergne..."
Fragment książki: MARCIN A. KLEMENSKI "BOLKO II MAŁY" s. 335
6 maj 1326
"...Z około 6 maja 1326 roku pochodzi dokument rajców miasta Świdnicy,
w którym ci informują, że za zgodą swego pana, księcia Bolka II, pokrywają
w imieniu książąt legnicko-brzeskiego Bolesława III, Henryka IV wrocławskiego i Bolka II ziębickiego koszty w sporze przeciwko kolektorom kamery
apostolskiej, Piotrowi z Auvergne i Andrzejowi z Veroli. Również miasta
Wrocław, Legnica i Brzeg zobowiązały się do partycypowania w kosztach tej
sprawy oraz chronienia duchownych, którzy byli przeciwni świętopietrzu.
Był to jeden z elementów wielkiego ogólnośląskiego sporu z Kościołem wrocławskim, gdyż część regionalnych elit nie chciała płacić świętopietrza..."
Fragment książki: MARCIN A. KLEMENSKI "BOLKO II MAŁY" s. 170
15 maj 1326
15 maja 1326 roku w Świdnicy Bolko II Mały wydał dokument regulujący handel suknem.
7 czerwiec 1327
7 czerwca 1327 roku Bolko II Mały zezwolił na posiadanie przez rzemieślników tekstylnych ośmiu izb w kaufhausie świdnickim.
12 lipiec 1327
12 lipca 1327 roku w Świdnicy przebywał biskup wrocławski Nanker, który wydał dokument, w którym zatwierdził odpusty na rzecz fary świdnickiej.
6 grudzień 1328
6 grudnia 1328 roku w Świdnicy Bolko II Mały wystawił dokument, w którym potwierdził przywileje nadane miejscowym Żydom w 1295 roku przez jego dziada Bolka I .
17 lipiec 1329
17 lipca 1329 w Świdnicy Bolko II Mały wydał dokument, w którym poinformował mieszczan, że na czas jego podróży nadał swemu sędziemu dworskiemu Janowi von Czirn prawo do nadawania beneficjów świeckim i duchownym.
1330
W 1330 roku Bolko II Mały udzielił zgody kupcom tekstylnym ze świdnickiego kaufhausu na handel tkaninami z Gandawy, Ypres, Mechelen i Wrocławia . W tym samym roku książę pozwolił na zbudowanie czterech kramów chlebowych i tyle samo szewskich.
22 lipiec 1330
22 lipca 1330 roku w Świdnicy Bolko II Mały wydał dokument, w którym poświadczył, że Ulman von Rosswein sprzedał opatowi i konwentowi kamienieckiemu swe dobra.
22 lipiec 1330
"...Dnia 25 stycznia 1335 roku na wyraźną prośbę margrabiego morawskiego Karola (przyszłego króla czeskiego i cesarza), książę zezwolił dominikanom na wybudowanie kościoła pw. św. Krzyża oraz budynków klasztornych przy murach miejskich Świdnicy ..."
Fragment książki: MARCIN A. KLEMENSKI "BOLKO II MAŁY" s. 318
1332
"...Najbardziej znanym wydarzeniem związanym z dominikańskim konwentem w Świdnicy był proces beginek z 1332 roku, przeprowadzony przez ówczesnego lektora klasztoru i inkwizytora Jana Schwenkfelda. Z tego postępowania zachował się protokół przesłuchania, który jest znakomitym źródłem wiedzy o duchowości i codzienności świdnickich beginek..."
Fragment książki: MARCIN A. KLEMENSKI "BOLKO II MAŁY" s. 319
26 lipiec 1336
12 maja 1336 roku Bolko II Mały wydał akt, w którym inkorporował Nowe Miasto Świdnica do „starej” Świdnicy .
26 lipiec 1336
26 lipca 1336 roku Bolko II Mały zabronił świebodzickim krojownikom i tkaczom sprzedawania zagranicznego sukna pod karą grzywny i wiardunku . Wójt świdnicki otrzymał prawo przeszukiwania domów w celu sprawdzania, czy zakaz jest przestrzegany.
2 listopad 1342
2 listopada 1342 roku Bolko II Mały zawarł umowę z mieszczanami ze Świdnicy że wydzierżawi im miejscową mennicę za kwotę 20 grzywien rocznie.
Wrzesień 1342
We wrześniu 1342 roku Bolko II Mały zakazał noszenia broni na terenie Świdnicy przez cztery lata, aby w ten sposób zapobiec zabójstwom i rozruchom.
5 listopad 1342
5 listopada 1342 roku Bolko II Mały zezwolił na utworzenie dwóch dodatkowych izb w świdnickim kaufhausie .
16 czerwiec 1343
16 czerwca 1343 roku w Świdnicy Bolko II Mały zezwolił opatowi kamienieckiemu Sigishardowi na swobodne rozporządzanie folwarkiem Gołaszyce w okręgu świdnickim.
kwiecień 1345
W kwietniu 1345 roku pod mury Świdnicy podeszły czeskie wojska Jana I Luksemburskiego , lecz miasto pozostało niezdobyte. Agresja czeskiego króla była odwetem za epizod z poprzedniego roku, w wyniku którego w więzieniu Bolka II Małego zmarł wasal Jana Luksemburskiego .
19 czerwiec 1345
19 czerwca 1345 roku Bolko II Mały sprzedał świdnickiej radzie miejskiej prawo do bicia monety oraz zezwolił na podwyższenie czynszów w mieście. Dochody te miały iść na reperację i modernizację zniszczonych murów miejskich.
28 czerwiec 1345
28 czerwca 1345 roku w Świdnicy Bolko II Mały zawarł z Henrykiem Jaworskim układ, w myśl którego na wypadek śmierci stryja miał otrzymać władzę w Księstwie Jaworskim.
1346
W 1346 roku Bolko II Mały wydał dla świdnickich mieszczan przywilej, który dotyczył przyjmowania Żydów z Miśni do prawa miejskiego.
czerwiec 1346
"...W czerwcu 1348 roku książę za pośrednictwem Mikołaja von Seiffridau, Tamona z Dzwonowa i podstolego Guncelina poinfo mieszczan świdnickich, że zaciągnął u wrocławskich Żydów grzywien pożyczki, które mają być spłacone z dochodów książęcych ze Świdnicy. Pożyczki te należy powiązać z działaniami militarnymi władcy podczas wojny śląskiej z latach 1345–1348, kiedy to książę utracił między innymi Kamienną Górę..."
Fragment książki: MARCIN A. KLEMENSKI "BOLKO II MAŁY" s. 351-352
1347
"...Pomimo powiększenia księstwa w 1346 roku o dział jaworski, Świdnica wciąż pozostała najważniejszym miastem we władztwie Bolko II . W 1347 roku zarządził on, aby każdy pochodzący ze wsi świdniczanin przyjął prawa miejskie. W tym samym roku nadał miastu prawo mili..."
Fragment książki: MARCIN A. KLEMENSKI "BOLKO II MAŁY" s. 336
1347
W 1347 roku Bolko II Mały oddał Świdnicy roczny podatek i dochód z mennicy za sumę 813 grzywien oraz za zobowiązanie spłacenia przez mieszczan 200 grzywien długu zaciągniętego u wrocławskich Żydów.
grudzień 1347
W grudniu 1347 roku Bolko II Mały sprzedał miastu Świdnicy roczny podatek i dochód z mennicy za 813 grzywien i za spłatę 200 grzywien długu zaciągniętego u Żydów we Wrocławiu .
29 grudzień 1347
29 grudnia 1347 roku miasto Świdnica od Bolka Małego nabyła roczny podatek i dochód z mennicy za sumę 813 grzywien.
1350
"...W 1350 roku Bolko uwolnił od podatków kramy położone koło nowego ratusza świdnickiego oraz zapewnił rajców, że nie będzie nakładał na miasto nowych ciężarów podatkowych — widocznie dotychczasowe podatki stały się dla mieszczan uciążliwe..."
16 sierpień 1350
16 sierpnia 1350 roku w Świdnicy Bolko Świdnicko-Jaworski gościł Karola Luksemburskiego . Doszło tu wówczas do zawarcia rocznego rozejmu.
4 maj 1351
4 maja 1351 roku mieszczanie ze Świdnicy za kwotę 300 grzywien na okres dziesięciu lat nabyli od Bolka Małego prawo bicia i rozprowadzania na terenie księstwa srebrnej monety.
grudzień 1351
W grudniu 1351 roku w Świdnicy Bolko II Mały zakazał organizowania zebrań i publicznych wieców bez zgody rajców miejskich.
20 luty 1352
"...Dopiero w dniu 20 lutego 1352 roku mieszczanie świdniccy, strzegomscy, rychbachscy, bolkowscy, kamiennogórscy i niemczańscy, czyli poddani księcia
Bolka II, wydali dokument, w którym przedstawili zasady pobierania świętopietrza z terytorium księstwa świdnickiego. Te regulacje zostały później przedstawione kolektorowi świętopietrza Arnaldowi de Caussinh, co ten poświadczył
11 marca 1352 roku w obecności mieszczan Wilmana de Rodistock ze Świdnicy
oraz Hermana zwanego Schonlouch ze Strzegomia. Ta dwójka przedstawiła mu
dokument w sprawie świętopietrza z księstwa świdnickiego w wysokości jednego denara rocznie lub czterech denarów co trzy lata. Suma ta została uzgodniona między kolektorem a Mikołajem von Seiffridau i Mikołajem Sachenkirche,
którzy wystąpili jako przedstawiciele księcia świdnickiego..."
Fragment książki: MARCIN A. KLEMENSKI "BOLKO II MAŁY" s. 172
grudzień 1352
W grudniu 1352 roku Bolko II Mały wydał akt prawny, w którym nakazał Świdnicy posługiwanie się monetą świdnicką pod karą grzywny.
30 wrzesień 1355
30 września 1355 roku Świdnica została przez Karola Luksemburskiego zwolniona z opłat celnych na terenie Królestwa Czeskiego.
29 listopad 1355
29 listopada 1355 roku Bolko II Mały ustanowił nową ordynację wyborów do rady miejskiej w Świdnicy .
1356
W 1356 roku Bolko II Mały nadał Świdnicy prawo składu na marzannę .
2 grudzień 1356
"...rada miejska świdnicka przekazała 2 grudnia 1356 roku strzegomskim joannitom 13 grzywien czynszu ze wsi Paszowice, które kupiła od księcia Bolka..."
Fragment książki: MARCIN A. KLEMENSKI "BOLKO II MAŁY" s. 303
1360
"...W 1360 roku dzięki zezwoleniu biskupa Przecława książę świdnicki ze swą małżonką ufundowali kaplicę św. Mikołaja wraz z cmentarzem morowym poza murami miasta. Każdy proboszcz świdnicki miał mieć nadzór nad kaplicą, zaś wikariusze byli zobowiązani do odprawiania mszy. Biskup nakazał księciu, aby zadbał o założenie furty w murach miejskich, która miała ułatwić drogę z miasta na cmentarz. Wiemy też z dokumentu księżnej Agnieszki z 1382 roku, że pan na Świdnicy zezwolił Mikołajowi Bolzowi z Cisów na fundację ołtarza św. Mikołaja w kaplicy św. Piotra w Świdnicy , uposażonego dochodami z Pogwizdowa. Również Henryk Seidlitz, uzyskawszy książęcą zgodę, przekazał czynsze na uposażenie ołtarza w kościele w Witoszowie Dolnym..."
Fragment książki: MARCIN A. KLEMENSKI "BOLKO II MAŁY" s. 328
2 wrzesień 1362
"...Wiadomo też, że Żydzi prócz synagogi posiadali w Świdnicy swój cmentarz, z którego najstarszy znany nam nagrobek postawiono Druchnie, córce Sabataja, zmarłej 2 września 1362 roku. Był to jedyny kirkut położony na terenie księstwa, stąd też Żydzi z pozostałych miast byli zmuszeni do korzystania z niego. Znajdował się on poza miastem, na wzniesieniu zwanym później Judenberg..."
Fragment książki: MARCIN A. KLEMENSKI "BOLKO II MAŁY" s. 332
6 grudzień 1364
6 grudnia 1364 roku Bolko II Mały nakazał radzie miejskiej Świdnicy przekazać franciszkanom wieżę wraz z częścią murów obronnych i środkową kondygnacją na ich własny użytek
1368
28 lipca 1368 roku zapewne w Świdnicy zmarł Bolko II Mały . Wówczas Księstwo Świdnickie stało się własnością króla Czech Karola Luksemburskiego .
1392
W 1392 roku, po śmierci księżnej Agnieszki, żony Bolka Małego , Świdnica weszła w skład państwa czeskiego.
3 lipiec 1353
3 lipca 1353 roku w Świdnicy Karol Luksemburski zawarł z Bolkiem Świdnicko-Jaworskim układ, w myśl którego w przypadku gdyby ten drugi zmarł nie pozostawiając męskiego potomstwa, Księstwo Świdnicko-Jaworskie miało zostać odziedziczone przez jego siostrzenicę Annę Świdnicką , czyli obecną żonę króla Czech.
4 lipiec 1353
"...Decyzję Bolka II o uznaniu królowej czeskiej Anny za swą sukcesorkę,
przyjęli 4 lipca 1353 roku zgromadzeni w Świdnicy burmistrzowie, rajcowie
i mieszczanie Jawora, Bolesławca, Gryfowa Śląskiego, Bolkowa, Jeleniej
Góry, Kamiennej Góry, Wlenia, Lwówka, Rychbachu i Strzegomia. Z kolei
mieszkańcy Świdnicy i Gryfowa Śląskiego oświadczyli, że uznają decyzje
Bolka II pod warunkiem, że król Kazimierz Wielki zwróci im dług w wysokości 3500 grzywien polskiej miary i że dopóki to nie nastąpi, oni nie będą
podejmować żadnych kroków przeciw Polsce..."
Fragment książki: MARCIN A. KLEMENSKI "BOLKO II MAŁY" s. 122
5 lipiec 1353
5 lipca 1353 roku w Świdnicy Karol Luksemburski wziął pod swą opiekę i zatwierdził przywileje klasztoru cystersów w Kamieńcu Ząbkowickim.
10 czerwiec 1363
10 czerwca 1363 roku w Pradze dzięki zabiegom Bolka Świdnicko-Jaworskiego Karol Luksemburski zatwierdził przywileje dla kupców ze Świdnicy dotyczące zwolnienia z ceł we Wrocławiu .
10 październik 1369
10 października 1369 roku w Świdnicy przebywał Karol Luksemburski . Celem jego wizyty było potwierdzić, że jest sukcesorem Bolka Świdnicko-Jaworskiego w księstwie.
24 sierpień 1459
24 sierpnia 1459 roku w Świdnicy większość śląskich książąt złożyła hołd Jerzemu z Podiebradów . Jednym z pozostających w opozycji był Baltazar Żagański .
Listopad 1504
W listopadzie 1504 roku po wrocławskim sejmie Zygmunt Jagiellończyk jako gubernator Śląska przybył na pięć dni do Świdnicy , aby odprawić sądy.
1517-1528
W latach 1517-1528 świdnicka mennica zamkowa biła tak zwane półgrosze świdnickie, które były sfałszowanymi półgroszami bitymi przez polską koronną mennicę. Podrabiane w Świdnicy monety miały niższą zawartość srebra. Kiedy ta niezgodna z prawem działalność wyszła na jaw, stała się jedną z największych afer finansowych ówczesnej Europy.
1520
W 1520 roku w Świdnicy miał miejsce bunt rzemieślników. Władze miejskie podstępem zwabiły przywódców buntu do Wrocławia. Po osądzeniu wszystkich stracono. Epizod ten stał się jednak powodem do wprowadzenia ustępstw podatkowych wobec rękodzielników.
1600-1601
W latach 1600-1601 zainstalowano w Świdnicy pierwszy wodociąg miejski.
1656-1657
W wyniku postanowień pokojowych układu westfalskiego z 24 października 1648 roku cesarz Ferdynand III zmuszony został wydać pozwolenia na budowę trzech kościołów ewangelickich na Śląsku. Cesarska zgoda obwarowana była niełatwymi obostrzeniami, sprawiającymi, że budowa stawała się sporym wyzwaniem. Powstająca świątynia musiała:
być ulokowana poza murami miejskimi,
być pozbawiona wieży i dzwonów,
powstawać z nietrwałych materiałów takich jak: drewno, słoma, piasek, glina,
być wzniesiona w przeciągu jednego roku,
Projekt i budowę Kościoła Pokoju w Świdnicy zlecono Albrechtowi von Säbisch. Kamień węgielny położono 23 sierpnia 1656 roku, a pierwsze nabożeństwo odprawiono 24 czerwca 1657 roku.Kościół Pokoju w Świdnicy to bazylika o powierzchni 1090 m2 wzniesiona na planie krzyża greckiego. W środku mieści się siedem i pół tysiąca wiernych, z których trzy tysiące może uczestniczyć w mszy w pozycji siedzącej. Barokowy wystrój olśniewa bogactwem i pięknem.
1680
W 1680 roku Christoph Wenzel von Nostitz w miejscu zniszczonego świdnickiego zamku ufundował klasztor, a dwa lata później kościół kapucynów pod wezwaniem św. Antoniego.
1742
W 1742 roku Świdnicę zajęły wojska pruskie. Miasto zostało otoczone nowoczesnymi fortyfikacjami i otrzymało status twierdzy, co powodowało zahamowanie dalszego rozwoju ośrodka. Istniały wówczas restrykcyjne ograniczenia budowlane, a Świdnica pomału zamieniała się w centrum garnizonowe.
1756-1763
W czasie wojny siedmioletniej Świdnica była kilkakrotnie oblegana, przez co miasto zostało poważnie zniszczone.
1807
10 stycznia 1807 roku wojska napoleońskie zamknęły pierścień oblężenia wokół Świdnicy i od razu przystąpiły do ostrzału artyleryjskiego i niszczenia fortyfikacji. Pomimo tego że oblegający nie wykonali ani jednego szturmu, poprzestając tylko na ogniu z armat, twierdza, uważana za obiekt nie do zdobycia, poddała się ósmego lutego tego samego roku.
1810
W 1810 roku klasztor zamieniono na szpital, a kościół kapucynów stał się kościołem garnizonowym.
1866
W 1866 roku Świdnica utraciła status twierdzy i została ogłoszona przez pruskie władze miastem otwartym.
1867
W 1867 roku w Świdnicy przystąpiono do likwidacji fortyfikacji miejskich.
8 maj 1945
Pod koniec II wojny światowej Świdnica stała się miejscem schronienia niemieckich wojsk, wycofujących się przed radziecką ofensywą. Hitlerowcy zdołali bronić miasta aż do 8 maja 1945 roku.
1989
W 1989 roku kościół garnizonowy , czyli dawny zamek, przejęli zielonoświątkowcy.
2001
W 2001 roku świdnicki Kościół Pokoju wpisano na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO.
English version
Złota myśl na dziś
