Pomorskie
Ciekawostki z historii zamku i grodu
1236
Z 1236 roku pochodzi najstarsza znana wzmianka o Prabutach , oznajmiająca o zniszczeniu przez wojska krzyżackie pruskiego grodu Rezija, w miejscu którego później rozpoczęto budowę zamku i założono osadę.
1267
W 1267 roku rozpoczęła się budowa zamku w Prabutach .
"...Zamek murowany biskupów pomezańskich powstał na miejscu grodu pruskiego na wzniesieniu między jeziorami Liwieniec (lub Zamkowe) i Młyńskie (osuszone w XVIII wieku). Jeziora były połączone kanałem. [...] Przylegał do miasta od strony północno-zachodniej i był sprzężony z jego murami miejskimi. Miasto było obwiedzione murami z dwiema bramami — Kwidzyńską (lub Szpitalną) i Wysoką oraz dwiema furtami. Pośrodku mieścił się rynek z ratuszem. Zamek biskupi z cegły na kamiennych fundamentach budowano w latach 1267-1277 i kontynuowano do lat czterdziestych XIV wieku. Po-wstała wspaniała rezydencja, jeden z najpiękniejszych zamków biskupich w Prusach. [...] Zamek był dwuczłonowy i składał się z zamku wysokiego i przedzamcza. Zamek wysoki na rzucie prostokąta prawdopodobnie posiadał trzy przy-legające, podpiwniczone i kilkukondygnacyjne skrzydła oraz pięć wież. Znajdował się tutaj również kościół zamkowy. Wewnętrzny dziedziniec od strony wschodniej zamykał mur z bramą wjazdową z przedzamcza, flankowany w narożach dwiema wieżami obronnymi przy skrzydłach północnym i południowym. Skrzydło zachodnie od strony Jeziora Zamkowego stanowiło zapewne główny budynek mieszkalny o wymiarach 44 x 10 m. Było połączone gankiem, wspartym na arkadach z masywną wieżą obronną danskera, stojącą poniżej przy brzegu jeziora. Główny wjazd na zamek prowadził od południa przez wieżę bramną skrzydła. [...] U jego podnóża biegł drugi mur obwodowy z fosą. Nieduże przedzamcze znajdowało się na obniżeniu terenu, od strony wschodniej, między zamkiem i miastem. Otoczone było murem z wieżą bramną i fosą z mostem zwodzonym od strony miasta. Tędy prowadziła droga z miasta przez przedzamcze i międzymurze na zamek..."
Fragment publikacji Janusz Bieszk "ZAMKI PAŃSTWA KRZYŻACKIEGO W POLSCE" s. 208-209
30 październik 1330
30 października 1330 roku Prabuty otrzymały prawa miejskie.
1379
W 1379 roku na zamku w Prabutach gościem biskupa Jana I Möncha von Elbing był Świdrygiełło .
wrzesień 1414
We wrześniu 1414 roku oddział dowodzony przez Zygmunta Korybutowicza zdobył twierdzę w Prabutach (Riesenburg) podczas działań zbrojnych wojny głodowej
11 sierpień 1422
11 sierpnia 1422 roku podczas wojny golubskiej Prabutach na krótko zatrzymał się Władysław Jagiełło .
wrzesień 1454
"...Po wybuchu powstania antykrzyżackiego w lutym 1454 roku początkowo biskup Kaspar Linke poparł Związek Pruski, lecz po klęsce polskich wojsk pod Chojnicami we wrześniu powrócił na stronę zakonu. Krzyżackie wojska zaciężne zajęły zamek w Prabutach. Dowódcą był prokurator z Lochsffidt Hans von Gleichen..."
Fragment publikacji Janusz Bieszk "ZAMKI PAŃSTWA KRZYŻACKIEGO W POLSCE" s. 209
14 październik 1458
14 października 1458 roku w Prabutach Kazimierz Jagiellończyk zawarł pierwszy rozejm w wojnie trzynastoletniej
październik 1466
W październiku 1466 roku po podpisaniu drugiego pokóju toruńskiego Prabuty weszły w skład Prus Krzyżackich.
1501-1521
"...W latach swojego urzędowania (1501-1521) biskup Hiob Dobeneck prowadził na zamku w Prabutach wystawne życie. Jego dwór liczył około 200 osób. Był mecenasem kultury i sztuki i gościł wiele osobistości ówczesnego świata nauki i sztuki..."
Fragment publikacji Janusz Bieszk "ZAMKI PAŃSTWA KRZYŻACKIEGO W POLSCE" s. 210
1 styczeń 1520
1 stycznia 1520 roku podczas działań militarnych wojny pruskiej Zygmunta Starego stanęły pod Prabutami . Miasteczko i zamek dobrze przygotowane do obrony odmówiło poddania się.
marzec 1521
W marcu 1521 roku rozjemcy poszukujący płaszczyzny porozumienia, która doprowadziłaby do zakończenia wojny pruskiej Prabut . Tu spotkali się z wielkim mistrzem Albrechtem Hohenzollernem .
1525
W 1525 roku po sekularyzacji zakonu krzyżackiego Prabuty weszły w skład Prus Książęcych, a zamek stał się rezydencją księcia.
1628
W 1628 roku na zamku w Prabutach prowadzono polsko-szwedzkie negocjacje pokojowe.
1628
W 1628 roku na pożar, który pojawił się w Prabutach strawił połowę miasta.
1688
W 1688 roku podpalony zamek w Prabutach spłonął wraz z miastem. Spłonęło wówczas cenne archiwum biskupie. Sprawca został ujęty w Warszawie , ale uciekając, wybrał śmierć w wodach Wisły.
XVIII wiek
W XVIII wieku na zamku w Prabutach mieściły się magazyny i koszary wojskowe.
1787
W 1787 roku kolejny pożar nadwątlił mury zamku w Prabutach . Władze zdecydowały o rozbiórce pozostałości warowni i murów miejskich.
1945
"...Po II wojnie światowej dokonano rozbiórki pozostałości murów i fundamentów zamku. Na jego terenie postawiono budynki mieszkalne. Obecnie z dawnego zamku biskupiego w Prabutach zachował się jedynie zespół piwnic skrzydła zachodniego oraz fragmenty murów obwodowych. Są one konserwowane, zabezpieczane oraz przygotowywane do zwiedzania przez turystów..."
Fragment publikacji Janusz Bieszk "ZAMKI PAŃSTWA KRZYŻACKIEGO W POLSCE" s. 210
Złota myśl na dziś
