Wielkopolskie
Ciekawostki z historii zamku i grodu
VIII wiek
W VIII wieku na ziemiach położonych wokół Poznania pojawiło się plemię Polan. W tym czasie na rzecznej wyspie powstałej w miejscu, gdzie Cybina wpada do Warty, powstał gród naszych przodków. Wyspa ta, nazwana Ostrów Tumski, jest w tej chwili dzielnicą Poznania.
X wiek
W X wieku Poznań stał się jednym z ważniejszych ośrodków władzy Piastów.
966
W 966 roku prawdopodobnie w Poznaniu ochrzczony został nasz pierwszy historyczny władca Mieszko I .
968
W 968 roku w Poznaniu znalazła swoje miejsce siedziba pierwszego polskiego biskupa Jordana.
1000
W 1000 roku Bolesław Chrobry gościł w Poznaniu niemieckiego króla i cesarza Ottona III . Było to wydarzenie zupełnie wyjątkowe, ponieważ kolejna pokojowa wizyta niemieckiego władcy na polskich ziemiach miała miejsce dopiero w XX wieku.
1005
W 1005 roku Bolesław Chrobry zawierał w Poznaniu porozumienia pokojowe po zakończeniu konfliktu zbrojnego z cesarzem Henrykiem II .
1038
W 1038 roku Poznań został spalony przez czeskiego księcia Brzetysława I .Kazimierza Odnowiciela .
XII wiek
W początkach XII wieku w Poznaniu na prawym brzegu Warty, tuż za Cybiną, powstała osada targowa zwana Śródką, ulokowana przy skrzyżowaniu dróg z Gdańska, Gniezna i Łęczycy oraz w pobliżu portu na Warcie. Na wschód od Śródki, nieopodal Cybiny, rozwijała się nadal osada, nazwana później Komandorią. Na lewym brzegu Warty powstały następne osady zgrupowane wokół kościołów pw. św. Wojciecha i pw. św. Gotarda oraz w okolicach Góry Przemysła. Osada przy kościele pw. św. Wojciecha, leżąca na wzgórzu między Bogdanką i Wierzbakiem przy drodze do Santoka, należała do księcia.
1138
W 1138 roku, po śmierci Bolesława Krzywoustego i podziale jego dziedzictwa, Poznań stał się stolicą dzielnicy i siedzibą wielkopolskiej linii Piastów.
1146
W 1146 roku, w wyniku konfliktu pomiędzy synami Bolesława Krzywoustego, doszło do oblężenia Poznania . Tym który próbował zdobyć gród, był Władysław II Wygnaniec . Na czele obrońców stanął Mieszko III Stary , wspierany przez braci Bolesława IV i Henryka Sandomierskiego . Władysław II rozstawił wojska dookoła Poznania i rozpoczął oblężenie. Mniejsze lub większe próby zdobycia grodu nie przynosiły efektu. Obrońcy dobrze ufortyfikowanego i rewelacyjnie położonego w widłach Warty i Cybiny Poznania dzielnie stawiali opór. Władysław II nie przedsięwziął globalnego szturmu. Być może sądził, że obrońcy poddadzą się sami. Czasami dochodziło do pertraktacji pokojowych, ale nie przynosiły one pojednania. Przedłużające się oblężenie uszczuplało siły Władysława II . Jego wojska były atakowane od strony grodu oraz kąsane w częstych potyczkach i zasadzkach na zewnątrz. W tym czasie poza Poznaniem tworzyła się armia zwolenników młodszych braci, która miała rozstrzygnąć losy konfliktu. Kiedy nadszedł odpowiedni moment, senior został zaatakowany z dwóch stron. Zaskoczenie oblegających było zupełne. Władysław II znalazł się w niewoli.
1249
W 1249 roku na zamkowym wzgórzu Przemysł I wzniósł murowaną wieżę mieszkalną.
1253
W 1253 roku Przemysł I nadał Przywilej Lokacyjny Poznania na prawie magdeburskim.
1253
Wśród historyków sztuki ustalił się pogląd, że „fazę gotycką" w Wielkopolsce otworzyła przebudowa chóru kościoła katedralnego w Poznaniu, rozpoczęta w 1253 r. przez biskupa Boguchwała II. W tych samych latach realizowano, także przy udziale tego biskupa, kościół Dominikanów w Poznaniu, w którym można odnaleźć zawansowane w przejmowaniu wpływów gotyckich wzory kościołów dominikańskich w Paryżu i Hiluzie.
Fragment książki: Bronisław Nowacki "PRZEMYSŁ II" s. 60
lipiec 1273
Prawdopodobnie niedługo po ślubie Przemysła II w lipcu 1273 roku drużyna brandenburskich zbrojnych wtargnęła do Wielkopolski, dotarła aż do Poznania i spaliła miasto.
1274
W 1274 roku Przemysł II zapoczątkował budowę nowej potężnej rezydencji. Być może wpływ na tę decyzję wielkopolskiego księcia miał fakt, że w tym samym roku Brandenburczycy spustoszyli okolice Poznania .
"...Miarą ambicji politycznych Przemysła II jest zamek poznański, którego budowę na wzgórzu po zachodniej stronie miasta rozpoczął prawdopodobnie jego ojciec. Wybudowano tu budynek mieszkalny, będący zapewne miejscem reprezentacyjnym oraz obronne wieże zamkowe. Całość otoczono murem obronnym połączonym z fortyfikacjami miejskimi. Miała to być siedziba księcia, który zamierzał zająć czołowe miejsce wśród książąt piastowskich. Może o tym świadczyć fakt, że Poznań wraz z zamkiem był pierwszym - poza Śląskiem i państwem krzyżackim - tak ufortyfikowanym miastem..."
Fragment książki: Bronisław Nowacki "PRZEMYSŁ II" s. 73
"...Jak wyglądała siedziba księcia - nie wiadomo. „Poza dobrze uchwytną wieżą - inne elementy zamku jako rezydencji Przemysła II wymykają się nawet hipotetycznej rekonstrukcji." Rzeczywiście trudno odtworzyć całość zabudowy na Górze Przemysła. Wieża, o której mowa, nie była jednak wyłącznie wieżą obronną, lecz mieszkalną. Jej mury na dole były grube, trzymetrowe, wyżej jednak prawdopodobnie cieńsze, może jednometrowe. Wymiary zewnętrzne kwadratowej wieży wynosiły 11x11 m, a zatem powierzchnia komnaty mieszkalnej wynosiłaby kilkadziesiąt metrów kwadratowych, może nawet sto. Pomieszczeń takich mogło być - w zależności od ilości kondygnacji, czego nie sposób uściślić - kilka, a to z pewnością wystarczyłoby na potrzeby księcia i jego otoczenia. Oczywiście obok wieży musiały też istnieć jakieś stajnie, pomieszczenia gospodarcze, a może i mieszkalne, najprawdopodobniej drewniane. Jak się zdaje, zapoczątkowano też budowę większego budynku z cegły, który być może nie został ukończony; przypuszcza się, że mogła nastąpić jakaś katastrofa budowlana, np. obsunięcie wzgórza. Zabezpieczeniem zamku prócz murów była płynąca u stóp wzgórza zamkowego rzeczka Bogdanka oraz fosy..."
Fragment książki: Małgorzata Duczmal "RYKSA PIASTÓWNA" s. 119-120
XIV wiek
Wiek XIV dał nam władcę, który dokończył dzieło Przemysłów. Inwestycja Kazimierza Wielkiego pozwoliła dokończyć budowę poznańskiego zamku . Warownia ta stała się największą świecką budowlą w ówczesnej Polsce.
1314
W 1314 roku Wielkopolanie po wydarciu Poznania z rąk Henryka Wiernego przekazali władzę Władysławowi Łokietkowi .
25 kwiecień 1329
25 kwietnia 1329 roku w Poznaniu przebywał Władysław Łokietek . W tym czasie wojska krzyżackie spustoszyły Kujawy, kontynuując wojnę polsko-krzyżacką
5-11 październik 1331
Pomiędzy 5-11 października 1331 roku Poznań oblegany był przez wojska Jana Luksemburskiego . W ostatnim dniu posłowie Władysława Łokietka skłonili króla Czech do zaprzestania ataków.
luty 1337
W lutym 1337 roku w Poznaniu Kazimierz Wielki przedłużył na kolejne dziesięć lat rozejm z Janem Luksemburskim .
24 luty 1343
24 lutego 1343 roku w Poznaniu Kazimierz Wielki podpisał z książętami Pomorza Zachodniego Bogusławem V , Barnimem IV i Warcisławem V sojusz skierowany przeciwko Zakonowi Krzyżackiemu. Uzgodniono wówczas również mariaż córki króla polskiego Elżbiety z księciem wołogosko-słupskim Bogusławem V .
1343
W 1343 roku na poznańskim zamku Kazimierz Wielki zorganizował wesele swej córki Elżbiety.
1372
W 1372 roku Poznań otrzymał od Ludwika Andegaweńskiego przywilej zwalniający od ceł w całej Polsce.
10 czerwiec 1372
10 czerwca 1372 roku do Poznania zawitała Elżbieta Łokietkówna . W trakcie jej pobytu sędzia poznański Przecław z Prusinowa ogłosił skazujący Janka z Czarnkowa wyrok banicji i konfiskaty dóbr.
kwiecień 1386
W kwietniu 1386 roku w Poznaniu przebywał Władysław Jagiełło .
lato 1425
Latem 1425 roku Władysław Jagiełło i Zofia Holszańska podczas objazdu królestwa odwiedzili Poznań . Celem wizyty było odebranie pisemnego zobowiązania uznania Władysława za następcę tronu.
3 czerwiec 1450
3 czerwca 1450 roku w Poznaniu Kazimierz IV Jagiellończyk wydał odnowiony dokument lokacyjny dla Inowrocławia .
Październik 1475
W październiku 1475 roku w Poznaniu odbyły się uroczystości pożegnalne księżniczki Jadwigi Jagiellonki udającej się do Bawarii na swój ślub z księciem Bawarii Jerzym Bogatym . W obchodach uczestniczył król Kazimierz i jego syn o tym samym imieniu .
25 listopad 1482
25 listopada 1482 roku w Poznaniu Jan II Szalony odebrał od wysłanników Zakonu Krzyżackiego 4700 florenów zadatku na poczet spłaty długu zaciągniętego przez Krzyżaków w 1455 roku u braci księcia.
29 marzec 1493
22 marca 1493 roku w Poznaniu Jan Olbracht potwierdził przywileje tego miasta.
29 maj 1493
29 maja 1493 roku król Polski Jan Olbracht przyjął w poznańskiej rezydencji hołd od wielkiego mistrza krzyżackiego Hansa von Tieffen .
październik 1493
W październiku 1493 roku w Poznaniu Jan I Olbracht przyjął posła Maksymiliana I . Prawdopodobnie wówczas dowiedział się o dotyczących Węgier planach Habsburga.
15 luty 1494
15 lutego 1494 roku do Poznania zawitał Jan I Olbracht . Król miał się tu spotkać z margrabią brandenburskim Fryderykiem Hohenzollernem .
6 sierpień 1506
6 sierpnia 1506 roku w Poznaniu zatrzymał się podążający po koronę Zygmunt Jagiellończyk .
wrzesień 1507
Z końcem września 1507 roku w Poznaniu przebywał Michał Gliński szukający stronników, którzy byliby w stanie wyjednać poparcie u Zygmunta Starego .
Lato 1510
Latem 1510 roku w Poznaniu Zygmunt Stary wziął udział w zjeździe z przedstawicielami Zakonu Krzyżackiego, którzy oznajmili, że wielki mistrz Fryderyk Wettyn nie złoży przysięgi wierności, zakwestionowali postanowienia pokoju toruńskiego i
zażądali oddania okupowanych przez Polskę posiadłości krzyżackich, czyli Prus Królewskich.
1536
Ostatniej rozbudowy poznańskiego zamku podjął się Zygmunt Stary , lecz efekty jego działań zniszczył pożar, który szalał w Poznaniu w 1536 roku.
XVII wiek
Kolejno następujące po sobie wojny XVI i XVII wieku doprowadziły zabudowania do stanu o mocno obniżonym standardzie. Urządzono w nich urząd grodzki i magazyn akt.
1893
W 1893 Kazimierz Raczyński - ostatni starosta generalny Wielkopolski - wzniósł na ruinach zamku budynek przypominający staropolski dwór.
1894
W 1894 roku zaborca pruski rozebrał wieżę - ostatni symbol dawnej świetności średniowiecznej twierdzy.
2010-2013
W latach 2010-2013 wzniesiono historyzujący gmach zamku w Poznaniu połączony z budynkiem Raczyńskiego oraz wieżę nadbudowaną na reliktach pierwotnej z XIII wieku.
Złota myśl na dziś
