Władcy Polski
Dynastia:
Piastów
Urodzona:
1 września 1288 roku
Zmarła:
19 października 1335 roku
Rodzice:
Przemysł II
Wrzesień 1288
Istnieje duże prawdopodobieństwo, że matka Ryksy zmarła podczas porodu lub w trakcie połogu. Pewne jest natomiast, że najpóźniej w wieku czterech lat Ryksa Przemysłówna była już sierotą. [więcej]
1288
W 1288 roku Ryksa Przemysłówna została uznana przez Jolentę Helenę za wnuczkę. [więcej]
Dzieciństwo
Pierwsze lata swojego życia Ryksa Przemysłówna spędziła w Poznaniu . [więcej]
1291
Zapewne w 1291 roku trzyletnia Ryksa Piastówna zaręczona została z margrabią brandenburskim Ottonem . [więcej]
1291
Być może, że niedługo po zaręczynach Ryksa Piastówna została przewieziona do Brandenburgii na dwór swego przyszłego męża. [więcej]
8 luty 1296
8 lutego 1296 roku Ryksa Przemysłówna została zupełną sierotą, ponieważ tego dnia zamordowano jej ojca Przemysła II . [więcej]
Wiosna 1296
Jeżeli w dniu śmierci ojca Ryksa Piastówna nie mieszkała już w Brandenburgii, to zapewne przeniosła się tam po śmierci ojca, zabrana przez macochę Małgorzatę Astańską. [więcej]
1 wrzesień 1296
Prawie na pewno Ryksa Przemysłówna swoje ósme urodziny spędziła w Brandenburgii. [więcej]
1296-1299
W latach 1296-1299 Ryksa Piastówna przebywała w Brandenburgii. [więcej]
11 marzec 1299
Narzeczony Ryksy zmarł prawdopodobnie 11 marca 1299 roku. Datę dzienną śmierci Ottona znamy dzięki zapisce Ryksy Elżbiety , którą wstawiła w trzynastowiecznym kodeksie, znanym jako Godzinki św. Jadwigi . Wykonana zapewne ręką księżniczki notka wygląda tak:
„Hir starf min gunc herre Otte. Sui dit boch heuet na mine dode, di scal voren bidden".
„Tu zmarł mój młody pan Otte. Kto posiądzie tę książkę po mojej śmierci, ten ma się za niego modlić.".
[więcej]
Lipiec 1300
Na początku lipca 1300 roku Ryksa Piastówna wyruszyła do Pragi na spotkanie ze swym kolejnym narzeczonym Wacławem II . [więcej]
Lipiec 1300
W lipcu 1300 roku dwunastoletnia Ryksa Piastówna ujrzała po raz pierwszy swojego dwudziestodziewięcioletniego narzeczonego Wacława II . Niedługo potem doszło do uroczystych zaręczyn. [więcej]
1300
Jakiś czas po zaręczynach Ryksa Przemysłówna oddana została Gryfinie, byłej żonie Leszka Czarnego . Obie panie zamieszkały w majątku księżnej w miejscowości Budyne nad rzeką Ohrzą. [więcej]
1300-1303
W latach 1300-1303 Ryksa Piastówna pobierała nauki w otoczeniu księżnej Gryfiny. [więcej]
26 maj 1303
W Zielone Świątki 1303 roku Ryksa Przemysłówna poślubiła Wacława II . W trakcie uroczystości koronacji, która odbyła się niedługo potem, stając się królową Czech przyjęła imię Elżbieta . [więcej]
Maj 1303
Po ślubie Ryksa Elżbieta wraz z małżonkiem zamieszkali prawdopodobnie w Domu Pod Kamiennym Dzwonem , położonym w pobliżu klasztoru dominikanów i Mostu Judyty, należącym do złotnika imieniem Konrad . Stało się tak dlatego, że zamek królewski był w remoncie po niedawnym pożarze. [więcej]
Maj 1304
W maju 1304 roku Ryksa Elżbieta została słomianą wdową. Jej małżonek udał się na Węgry wspomóc swojego syna Wacława III , który tracił poparcie wśród tamtejszych możnych. [więcej]
Jesień 1304
Jesienią 1304 roku Ryksa Elżbieta była już w ciąży. [więcej]
Wiosna 1305
Wiosną 1305 roku Ryksa Elżbieta przeżywała ciężką chorobę swojego męża, która doprowadziła go do śmierci. [więcej]
15 czerwiec 1305
15 czerwca 1305 roku Ryksa Elżbieta urodziła córkę Wacława II , nazwaną imieniem Agnieszka. [więcej]
21 czerwiec 1305
21 czerwca 1305 roku Ryksa Elżbieta została wdową. [więcej]
5 październik 1305
Nie jest pewne, czy będąca w żałobie po śmierci męża Ryksa Elżbieta 5 października 1305 roku uczestniczyła w ślubie pasierba Wacława III z Wiolą Elżbietą, córką Mieszka I Cieszyńskiego . [więcej]
13 luty 1306
13 lutego 1306 roku Ryksa Elżbieta prawdopodobnie brała udział w zaślubinach swej piętnastoletniej pasierbicy Anny z Henrykiem z Karyntii . [więcej]
4 sierpień 1306
4 sierpnia 1306 roku w Ołomuńcu zamordowany został Wacław III . Ryksa Elżbieta jest zapewne tą, która zadbała o spokój jego duszy, ustanawiając darowiznę w postaci jednej grzywny srebra z dochodów wsi Surovice na intencje odprawiania mszy i modłów za duszę zmarłego. [więcej]
Wrzesień 1306
We wrześniu 1306 roku władcą Czech wybrany został Henryk Karyncki . Pod koniec września do Pragi przybył nowy kandydat do czeskiego tronu Rudolf I Habsburg i obietnicami oraz podarkami zaczął zjednywać sobie możnowładztwo. Prawdopodobnie wtedy, aby wzmocnić prawa do czeskiego tronu, powstał pomysł, aby nowy elekt poślubił córkę Wacława II Elżbietę. Rudolf I Habsburg wybrał jednak Ryksę Elżbietę . Z jednej strony było to dla Piastówny nobilitujące, lecz z drugiej zyskała wroga w osobie upokorzonej księżniczki Elżbiety. [więcej]
16 październik 1306
16 października 1306 roku w katedrze św. Wita Ryksa Elżbieta poślubiła Rudolfa I Habsburga . [więcej]
Październik 1306
Po ślubie Ryksa Elżbieta i jej mąż zamieszkali w pomieszczeniach wokół tak zwanej Białej Wieży - zachodniej wieży w kompleksie zabudowań zamku królewskiego. [więcej]
Styczeń 1307
W styczniu 1307 roku Ryksa Elżbieta prawdopodobnie udała się z mężem do Znojma na Morawach, gdzie doszło do spotkania całej rodziny Habsburgów. [więcej]
Kwiecień 1307
W kwietniu 1307 roku opozycja antyhabsburska w Czechach ponownie ogłosiła Henryka Karynckiego królem. Mąż Ryksy Elżbiety wyruszył, aby zbrojnie rozprawić się z buntownikami. W czasie wyprawy poważnie zachorował. [więcej]
3-4 lipiec 1307
3 lub 4 lipca 1307 roku Ryksa Elżbieta po raz drugi została wdową. [więcej]
1307
Rudolf I Habsburg zadbał o przyszłość żony, pozostawiając jej 20 000 grzywien srebra. Ryksa Elżbieta w chwili śmierci męża prawdopodobnie była w ciąży. [więcej]
Wrzesień 1307
Po śmierci męża Ryksa Elżbieta narażona była na szykany ze strony popleczników Henryka Karynckiego . Została zamknięta w odosobnionej komnacie i pilnie strzeżona. Z tego powodu zdecydowała się na przyjęcie pomocy ze strony Albrechta I Habsburga , swojego teścia. W trzeciej dekadzie 1307 roku wymknęła się nocą z zamku i dołączyła do czekającego na nią Fryderyka III Pięknego , swego szwagra, z którym oddalili się w bezpieczne miejsce. [więcej]
Październik 1307
W październiku 1307 roku Ryksa Elżbieta zapewne udała się z Albrechtem I Habsburgiem do Hradca, głównego miasta należącego do niej. Tam jej teść negocjował warunki, na jakich miasta Ryksy Elżbiety zgodziłyby się otworzyć mu bramy. [więcej]
14 sierpień 1308
14 sierpnia 1308 roku w Znojmie Henryk Karyncki zawarł z Fryderykiem III Pięknym pokój, na mocy którego Ryksa Elżbieta mogła powrócić do Czech. [więcej]
18 sierpień 1308
18 sierpnia 1308 roku w Klosteraeuburgu Ryksa Elżbieta wydała dokument potwierdzający przywileje jej oprawnych miast w Czechach. [więcej]
1308 / 1309
Po powrocie do Czech Ryksa Elżbieta zamieszkała z córką w Hradcu. Wówczas to miasto otrzymało przydomek Hradec Kralove, czyli Hradec Królowej, Ryksę Elżbietę zaś zaczęto nazywać hradecką królową. [więcej]
2 sierpień 1309
2 sierpnia 1309 roku Ryksa Elżbieta odebrała hołd lenny od miasta Jaromer. [więcej]
30 listopad 1309
30 listopada 1309 roku Ryksa Elżbieta zawarła z Janem Luksemburskim umowę, w myśl której nowy król Czech mógł zakwaterować w jej miastach luksemburskie wojska w zamian za 6 000 grzywien srebra, które winien był Piastównie Henryk Karyncki . [więcej]
1310
Przed 1310 roku Ryksa Elżbieta zleciła sporządzenie brewiarza, który darowała kościołowi w Wyszehradzie. [więcej]
1310
Prawdopodobnie w 1310 roku Ryksa Elżbieta zapoczątkowała romans z Henrykiem z Lipy . [więcej]
1315
Przed 1315 roku Ryksa Elżbieta zebrała grupę pisarzy i malarzy, którzy mieli dla niej napisać i zilustrować księgi liturgiczne. Dzieła wtedy stworzone należą do kulturalnego dziedzictwa światowego. [więcej]
Maj 1315
W maju 1315 roku konkubent Ryksy Elżbiety odznaczył się dużym bohaterstwem podczas wyprawy Jana Luksemburskiego przeciwko Mateuszowi Csakowi z Trenczyna . Jego znaczenie w Czechach wzrosło na tyle, że rozprzestrzeniały się pogłoski, iż Henryk z Lipy rządzi królestwem. [więcej]
Czerwiec 1315
W Czechach w owym czasie rozdmuchiwano plotki, że Henryk z Lipy ma zamiar pojąć za żonę Ryksę Elżbietę i sięgnąć po czeską koronę. [więcej]
7 październik 1315
7 października 1315 roku Jan Luksemburski potwierdził Ryksie Elżbiecie wszystkie przywileje nadane jej przez obu nieżyjących mężów. [więcej]
26 październik 1315
26 października 1315 roku Jan Luksemburski kazał aresztować Henryka z Lipy . To oznaczało, iż wojna dwóch królowych wkraczała w decydującą fazę. Ryksa Elżbieta rozpoczęła działania zmierzające do uwolnienia konkubenta z więzienia. [więcej]
Styczeń 1316
Na początku 1316 roku miasta Myto, Policka i Jaromer, należące do Ryksy Elżbiety zaatakowane przez Jana Luksemburskiego poddały się. [więcej]
17 kwiecień 1316
17 kwietnia 1316 roku Henryk z Lipy został zwolniony z więzienia. Ugoda, którą zawarł z Janem Luksemburskim , zakończyła rebelię w Czechach. Tym sposobem Ryksa Elżbieta w wojnie dwóch królowych triumfowała. [więcej]
1316
W drugiej połowie 1316 roku Ryksa Elżbieta wydała swą jedyną córkę Agnieszkę za mąż za Henryka Jaworskiego . Choć nie miała do tego prawa, jako zastaw za posag córki dała zięciowi swoje miasto Hradec. [więcej]
1316
Niedługo po ślubie w Hradcu zadomowił się oddział Henryka Jaworskiego , który z jednej strony nadużywał gościnności Czechów łupiąc i grabiąc okolicę, a z drugiej wspierał działania Ryksy Elżbiety i Henryka z Lipy . [więcej]
Jesień 1316
Po wyjeździe Jana Luksemburskiego jesienią 1316 roku prowadzenie polityki w Czechach przejęła jego żona Elżbieta. Jej działania skierowane były głównie przeciwko obozowi, w którym znajdowali się Ryksa Elżbieta i Henryk z Lipy . Wojna dwóch królowych trwała nadal. [więcej]
23 kwiecień 1318
23 kwietnia 1318 roku w Domażlicach doszło do pertraktacji Jana Luksemburskiego z przedstawicielami czeskiej szlachty, skupionej wokół Henryka z Lipy . Faworyt Ryksy Elżbiety triumfował i ponownie został królewskim podkomorzym. Władza królewska, a więc również władza Elżbiety Przemyślidki , została w znacznym stopniu zredukowana na korzyć czeskiej szlachty. Tym sposobem był to również sukces Ryksy Elżbiety w wojnie dwóch królowych .Ryksa Elżbieta otrzymała dożywotnią rentę. [więcej]
10 maj 1319
10 maja 1319 roku Jan Luksemburski potwierdził przekazanie Ryksie Elżbietcie 10 000 grzywien z dochodów kutnohorskich, które otrzymać miała w ciągu 2 lat. [więcej]
Lipiec - sierpień 1319
W lipcu 1319 roku Elżbieta Przemyślidka poparła bunt praskich mieszczan. Jan Luksemburski dosyć szybko uporał się z rebelią. 10 sierpnia 1319 roku skazał na banicję przywódców buntu, a królową odsunął, pozbawił wpływów, a z czasem i majętności. Tym sposobem Ryksa Elżbieta była górą w wojnie dwóch królowych . [więcej]
8 grudzień 1319
8 grudnia 1319 roku Elżbieta Przemyślidka otrzymała majętność Krechor od marszałka i starosty ziemskiego Moraw Henryka z Lipy . [więcej]
1 styczeń 1320
1 stycznia 1320 roku Henryk z Lipy został namiestnikiem Jana Luksemburskiego w Pradze. Jest wielce prawdopodobne, że Ryksa Elżbieta przebywała często u boku kochanka w stolicy Czech. [więcej]
1 styczeń 1321
1 stycznia 1321 na życzenie Ryksy Elżbiety Jan Luksemburski zniósł myto dla pieszych, którzy przechodzili bez towarów przez wieś Rausinov (Rousinov), należącą do królewskiego zamku Spilberk.
[więcej]
Czerwiec 1321
W czerwcu 1321 roku Jan Luksemburski podarował Ryksie Elżbiecie prawo patronatu nad kościołem parafialnym w jej dawnym mieście oprawnym Policka oraz prawo patronatu nad kaplicą św. Prokopa w Starym Brnie. [więcej]
Lato 1321
Prawdopodobnie w lecie 1321 roku Ryksa Elżbieta przeniosła się na Morawy i zamieszkała w posiadłościach Henryka z Lipy (zapewne w Brnie). [więcej]
1321
W 1321 roku Ryksa Elżbieta zapewne uczestniczyła w weselu syna Henryka z Lipy o tym samym imieniu, zwanego Henrykiem Młodszym lub Żelaznym, z Agnieszką z Blankenheim. [więcej]
Listopad 1322
W listopadzie 1322 roku Jan Luksemburski podarował Ryksie Elżbiecie swój królewski dom w Brnie na Targu Rybnym. [więcej]
1 czerwiec 1323
Z 1 czerwca 1323 roku pochodzi dokument fundacyjny klasztoru cysterek w Brnie, wystawiony przez Ryksę Elżbietę . Mniej więcej w tym samym czasie opodal zaczął powstawać kościół. Obiekt ten przetrwał do naszych czasów w niezmienionej formie i znany jest jako bazylika Wniebowzięcia Maryi Panny . [więcej]
1325
W 1325 roku stosownym dokumentem Jan Luksemburski zobowiązał się zwrócić Ryksie Elżbiecie dług, opiewający na sumę 1 000 grzywien srebra. [więcej]
26 sierpień 1329
26 sierpnia 1329 roku zmarł Henryk z Lipy . Ryksa Elżbieta pochowała swojego partnera w kościele Wniebowzięcia przy klasztorze cysterek w Brnie. [więcej]
9 lipiec 1330
9 lipca 1330 roku Ryksa Elżbieta kazała zapisać swój testament. Wszytko, co posiadała, przekazała konwentowi starobrneńskich cysterek. W zamian oczekiwała modlitw za duszę własną i jej bliskich. [więcej]
1332
W 1332 roku Ryksa Elżbieta na stałe zamieszkała w ufundowanym przez siebie klasztorze cysterek w Brnie . [więcej]
22 wrzesień 1332
22 września 1332 roku Ryksa Elżbieta darowała cysterkom swój położony na Targu Rybnym dom w Brnie, który otrzymała od Jana Luksemburskiego . [więcej]
20 luty 1333
20 lutego 1333 roku Ryksa Elżbieta założyła w Brnie szpital, który spełniał również funkcję przytułku dla ubogich, starych i bezdomnych. [więcej]
Wiosna 1333
Wiosną 1333 roku Ryksa Elżbieta razem z córką Agnieszką, żoną Henryka Jaworskiego , opuściła Brno i udała w kierunku Kolonii. [więcej]
24 czerwiec 1333
24 czerwca 1333 roku opatka klasztoru w Kolonii pod wezwaniem Jedenastu Tysięcy Świętych Dziewic przekazała Ryksie Elżbiecie relikwię - szkielet jednej z jedenastu tysięcy świętych, którą była królowa Czech zabrała do Brna. [więcej]
1335
W 1335 roku Ryksa Elżbieta napisała kolejny testament. Wykonawczynią swej woli mianowała głównie córkę, którą przywołuje w ciepłych słowach:Ryksa Elżbieta nie zapomniała o swoich korzeniach. W dokumencie zawierającym jej ostatnią wolę przekazała symboliczne kwoty katedrze w Poznaniu , klasztorowi cysterek w Owińskach i Klasztorowi św. Klary w Gnieźnie .
Ryksa Elżbieta zawarła również życzenie, związane z przyodziewkiem jej zwłok. Poprosiła, aby zrezygnowano z wszelkiej wystawności, nie okrywano jej jedwabiem ani złotą tkaniną, lecz pochowano w szarej sukni. [więcej]
19 październik 1335
Ryksa Elżbieta zmarła 19 października 1335 roku. Pochowana została w Brnie w założonym przez siebie kościele Wniebowzięcia przy klasztorze cysterek. [więcej]
Złota myśl na dziś
