Małopolskie
Ciekawostki z historii zamku i grodu
do X wieku
Dosyć wcześnie nasi przodkowie docenili walory wapiennego wzgórza, które dzisiaj znamy pod nazwą Wawel
X wiek
W połowie X wieku wawelskie wzgórze zostało przez rządców czeskich otoczone murem obronnym. W 990 roku Wawel stał się rezydencją pierwszych polskich władców: Mieszka I , a potem Bolesława Chrobrego .
965
W 965 roku Ibrahim ibn Jakub , podróżnik arabski, zamieścił w dzienniku z podróży pierwszy opis Krakowa .
1000
Około 1000 roku Bolesław Chrobry rozpoczął na wawelskim wzgórzu budowę katedry dedykowanej św. Wacławowi.
XI wiek
U progu XI wieku Kraków składał się z trzech części: Wawelu, Okołu i osady otwartej. Okół pełnił rolę podgrodzia, z którego na wzgórze wawelskie prowadziły dwie drogi - jedna z południa, a druga z północy. Sam Wawel zajmował powierzchnię około czterech hektarów i był otoczony wałami ziemno-drewnianymi.Wawel stał się ważnym ośrodkiem chrześcijaństwa oraz władzy w Polsce.
25 lipca 1016
25 lipca 1016 roku w Krakowie urodził się Kazimierz Odnowiciel , który spędził tu większą część swego dzieciństwa.
1038
W 1038 roku Kraków został ograbiony i spalony przez czeskiego księcia Brzetysława I .
1041
Prawdopodobnie w 1041 roku za sprawą Kazimierza Odnowiciela Kraków stał się stolicą Polski.
1058-1079
Za czasów Bolesława Szczodrego powstały w Krakowie i we Wrocławiu pierwsze polskie mennice, które produkowały rodzime denary. Numizmatycy obliczają ogólną liczbę wybitych w tym okresie monet na kilka milionów sztuk. Zasoby kruszcowe, niezbędne do utrzymania ciągłej produkcji tak licznych emisji, pochodziły w większości z danin i ogromnych łupów wojennych. Denary książęce mają w otoku na awersie napis BOLEZLAVS, a w polu w okrągłej obwódce widnieje głowa władcy. Na rewersie znajduje się postać rycerza na koniu. Woj trzyma w prawej ręce włócznię, a w lewej trójkątną tarczę. Denary królewskie bite po koronacji w 1076 r. nie mają żadnych napisów.
Na awersie plastycznie rysuje się głowa uwieńczona koroną i ręka z mieczem, na rewersie zaś znajduje się budowla z trzema wieżami zwieńczona kopułami, która może wyobrażać konkretny obiekt sakralny lub pałac królewski, ale równie dobrze przedstawiać symboliczny motyw schematyczny, niemający odpowiednika w rzeczywistości.
1086
W 1086 roku król Węgier Władysław I , próbując osadzić na polskim tronie Mieszka , syna Bolesława Szczodrego , oblegał Kraków . Po udanym trzymiesięcznym oblężeniu podpisał korzystny pokój i powrócił do kraju, po drodze pustosząc Czechy.
1090
W latach siedemdziesiątych XI wieku spłonęła katedra św. Wacława . Na ocalałych fundamentach w 1090 roku Władysław Herman rozpoczął budowę nowej romańskiej świątyni, nazwanej katedrą hermanowską .
1093
W 1093 roku węgierski król Władysław I ponownie znalazł się w Małopolsce i kolejny raz oblegał i zdobył Kraków . Przyczyn tej ekspedycji do końca nie znamy. Mogła to być wyprawa odwetowa za zabójstwo Mieszka Bolesłowawica lub węgierski król interweniował na prośbę Zbigniewa - pierworodnego syna Władysława Hermana - odsuniętego od praw do sukcesji.
1097
W 1097 roku Kraków we władanie otrzymał syn Władysława Hermana - Bolesław Krzywousty .
1138
W 1138 roku polski książę Bolesław Krzywousty ustanowił Kraków siedzibą księcia seniora.
1146
W 1146 roku oblężenia Krakowa podjęła się księżna Agnieszka - żona Władysława Wygnańca .
1177
W 1177 roku pomiędzy majem a listopadem Kazimierz II Sprawiedliwy na czele armii wkroczył do Krakowa. Ówczesny princeps Mieszko III Stary , widząc tę demonstrację siły, wycofał się do Raciborza.
1191
W 1191 roku Kraków został zdobyty przez Mieszka Starego , który w ten sposób odzyskał władzę zwierzchnią w kraju Piastów.
1206
W 1206 roku w Krakowie odbył się zorganizowany przez wygnanego z Wielkopolski arcybiskupa Henryka Kietlicza synod, w którym wziął udział między innymi polski princeps Leszek Biały .
sierpień 1225
W sierpniu 1225 roku podczas nieobecności Leszka Białego , Kraków był zaatakowany i oblegany przez Henryka Brodatego .
1241
W 1241 roku Kraków został zniszczony przez oddziały Tatarów pod wodzą Pajdara. Z tego czasu pochodzi legenda, która głosi, że strażnik na wieży kościoła Mariackiego trąbił na alarm, gdy nagle jego gardło przeszyła mongolska strzała. Obecnie na pamiątkę tych wydarzeń co godzinę z kościoła Mariackiego rozbrzmiewa hejnał urywający się w połowie taktu.
10-15 lipiec 1253
Pomiędzy 10 a 15 lipca 1253 roku w Krakowie przebywał Daniel Halicki . Spotkał się tu z wysłannikiem Innocentego IV opatem Opizo z Mezano , który przywiózł halickiemu księciu insygnia monarsze i zgodę na koronację królewską.
8 maj 1254
8 maja 1254 roku odbyły się w Krakowie uroczystości związane z ogłoszeniem kanonizacji biskupa Stanisława, który zmarł męczeńską śmiercią po obcięciu członków na rozkaz polskiego króla Bolesława Szczodrego . Było to ogólnopolskie święto, na którym potomkowie Bolesława Krzywoustego mieli okazję zamanifestować swą jedność. W związku z tym w ceremonii wzięli udział wszyscy polscy książęta z Bolesławem Wstydliwym na czele. W uroczystościach zabrakło jedynie książąt śląskich, synów tragicznie zmarłego trzynaście lat wcześniej Henryka Pobożnego . Jedną z głównych atrakcji tego wydarzenia było rozdanie kości świętego Stanisława jako relikwii różnym świątyniom w całym kraju.
5 czerwiec 1257
Książę Bolesław Wstydliwy odbudował Kraków i nadał mu 5 czerwca 1257 roku nowy przywilej lokacyjny oparty na wzorach zachodnioeuropejskich oraz prawach miejskich Wrocławia . Do naszych czasów zachował się plan miasta wytyczony na podstawie przywileju.
24 grudzień 1287
W wigilię Bożego Narodzenia 1287 roku Tatarzy oblegali Kraków . Grodu nie zdobyli, ale znacznie spustoszyli okolice.
marzec 1289
W marcu 1289 roku Kraków oblegany był przez wojska mazowieckiej koalicji skupionej wokół Bolesława Siemowitowicza i pomagające im oddziały Lwa Halickiego .
Wiosna 1291
Wiosną 1291 roku władzę w Krakowie objął król Czech Wacław II . Z rządami tego monarchy wiąże się uporządkowanie regionalnej waluty. Wprowadzono wówczas do obiegu grosze zwane małymi lub polskimi w odróżnieniu od szerokich groszy praskich. W owym czasie miasto Kraków zostało zaopatrzone w lepsze fortyfikacje.
1298
"...Za Wacława II wzniesiono nowe warowne bramy z kamienia i mury w miejsce drewnianych palisad (Bohemi Cracoviam muraverunt). Z tych czasów pochodzi baszta Floriańska (1298 r.), a w r. 1307 wymieniona jest już brama Floriańska. Pierwszą wzmiankę o bramie Sławkowskiej spotykamy w r. 1311. Południową granicę Krakowa stanowiły mury klasztorów: Franciszkanów i Dominikanów. Wacław bowiem nie połączył miasta za zamkiem murami i dał miastu przyrzeczenie, że miasto i zamek mają zawsze oddzielnie pozostać..."
Fragment książki: Edmund Długopolski "WŁADYSŁAW ŁOKIETEK NA TLE SWOICH CZASÓW" s. 29
6 sierpień 1306
6 sierpnia 1306 roku Jan Muskata od Mirosława zwanego Rożen nabył przy Krakowie 30 łanów w części pokrytych dębiną, a częściowo ornych. Na gruntach wówczas zakupionych powstało później przedmieście krakowskie zwane „Biskupie".
15 sierpień 1306
15 sierpnia 1306 roku po piętnastoletnim panowaniu Przemyślidów na krakowskim tronie zasiadł ponownie przedstawiciel dynastii Piastów Władysław Łokietek .
1306
W 1306 roku Władysław Łokietek wydał dla Krakowa przywilej, dzięki któremu miasto otrzymało prawo składu na miedź. Przejmowano tu transporty węgierskiej miedzi. Kupcy krakowscy własnymi środkami dystrybuowali ją dalej. Statki ze stolicy Małopolski widywano nawet we Flandrii.
20 maj 1307
20 maja 1307 roku Władysław Łokietek ogłosił wyrok sądu, który odbył się w krużgankach klasztoru dominikanów w Krakowie . Oskarżonym był Strasz syn Dobiesława z Końskich , a pokrzywdzonym biskup krakowski Jan Muskata . Pozwanemu zarzucano spustoszenie i rabunek posiadłości biskupich. W wyniku przeprowadzonego arbitrażu uznano go winnym. Został zmuszony do publicznego przyznania się do popełnionych ekscesów i przyrzeczenia, że zapłaci biskupowi odszkodowanie w kwocie 250 grzywien w czystym srebrze albo groszach praskich.
14 czerwiec 1308
14 czerwca 1308 w Krakowie arcybiskup gnieźnieński Jakub Świnka ogłosił wyrok skazujący biskupa krakowskiego Jana Muskatę na zawieszenie w czynnościach duszpasterskich. Biskupowi krakowskiemu zarzucano, że chętnie ucztuje i prowadzi życie nierządne. Obwiniano go również o rabunki i rozboje dokonywane z należących do niego zamków, a szczególnie z Lipowca, gdzie władzę sprawował Gerlach, szwagier Jana Muskaty .
1311-1312
W latach 1311-1312 doszło w Krakowie do buntu mieszczan przeciwko fiskalnemu uciskowi Władysława Łokietka . Na czele przewrotu stanął krakowski wójt Albert . Niemiecki patrycjat próbował oddać miasto pod rządy Jana Luksemburskiego . Z powodu niepowodzenia tej koncepcji wiosną 1312 roku władzę w Krakowie objął Bolko I Opolski . Dopiero w czerwcu 1312 roku zbrojna interwencja Władysława Łokietka przywróciła stary porządek w stolicy Małopolski.
14 czerwiec 1312
Po stłumieniu buntu wójta Alberta 14 czerwca 1312 roku Władysław Łokietek powołał nową radę miasta Krakowa .
20 stycznia 1320
20 stycznia 1320 roku w wawelskiej katedrze odbyła się ceremonia koronacji Władysława Łokietka . Od tej pory Wawel stał się miejscem koronacji i pochówków polskich królów.
"...Nowy król wydał także specjalny dekret, na mocy którego ustanowił nową nazwę dla Krakowa. Od dnia koronacji miał on na zawsze nazywać się Królewskim Stołecznym Miastem Krakowem. Nikt tego miana do dzisiaj nie odebrał stolicy Małopolski. Niestety, w ślad za pięknie brzmiącym tytułem nie poszły żadne królewskie przywileje dla miasta i jego mieszkańców. Jak to zwykle u Władysława Łokietka..."
Fragment książki: Andrzej Zieliński "WŁADYSŁAW ŁOKIETEK" s. 132
8 czerwiec 1329
8 czerwca 1329 roku w katedrze na Wawelu biskup krakowski Jan Grot odczytał bullę papieża Jana XXII , z której zgromadzeni dowiedzieli się, że cesarz Ludwik Bawarski został obłożony klątwą.
2 marzec 1333
2 marca 1333 roku w Krakowie zmarł Władysław Łokietek .
25 kwiecień 1333
25 kwietnia 1333 roku odbyła się w Krakowie koronacja Kazimierza Wielkiego .
XIV wiek
Kazimierz Wielki wawelski zamek rozbudował, czyniąc z niego rezydencję europejskiego formatu. W tym czasie wzniesiono między innymi nowe baszty i wspaniałą katedrę.
1335
W 1335 roku Kazimierz Wielki wydał przywilej na wzniesienie obok Krakowa nowego samodzielnego miasta — Kazimierza .
lipiec 1351
W lipcu 1351 roku do Krakowa przybył Ludwik Węgierski , aby wspólnie z Kazimierzem Wielkim podjąć ekspedycję zbrojną na Ruś Halicko-Włodzimierską przeciwko Litwinom.
wrzesień 1356
We wrześniu 1356 roku do Krakowa przybył Henryk II Żelazny , aby skłonić Kazimierza Wielkiego do pojednania z Adelajdą Heską . Jego misja nie powiodła się. Na prośbę córki zabrał ją ze sobą do ojczyzny.
21 maja 1363
21 maja 1363 roku na Wawelu Kazimierz Wielki wyprawił wesele swej wnuczki Elżbiety, która poślubiła cesarza niemieckiego i króla czeskiego Karola IV Luksemburskiego .
1364
W 1364 roku została założona Akademia Krakowska .
1364
W 1364 roku w Krakowie odbył się zjazd europejskich monarchów. Inicjatorem zjazdu był Kazimierz Wielki . W spotkaniu wzięli udział: Karol IV Luksemburski - cesarz niemiecki i król Czech, Ludwik Węgierski , Otto Wittelsbach - margrabia brandenburski, Piotr de Lusignan - król Cypru, Bolko - książę świdnicki, Bogusław V - książę pomorski, Siemowit III - książę mazowiecki, Władysław - książę opolski.
1366
W 1366 roku Kazimierz Wielki nadał podkrakowskiej osadzie Kleparz prawa miejskie.
17 listopad 1370
17 listopada 1370 roku w Krakowie Ludwik Węgierski został koronowany przez arcybiskupa gnieźnieńskiego Jarosława Bogorię na króla Polski.
18 lipiec 1372
18 lipca 1372 roku w Czchowie Elżbieta Łokietkówna wydała przywilej, którym ponownie ustanowiła w Krakowie skład na wszelkie towary. W myśl nowego statutu każdy obcy kupiec przybywający do Krakowa musiał cały swój towar sprzedać kupcom miejscowym.
7 grudzień 1376
7 grudnia 1376 roku w Krakowie świta węgierska skupiona wokół Elżbiety Łokietkówny podczas ulicznych zamieszek zabiła starostę krakowskiego Jaśka Kmitę . Stało się to powodem zbrojnego wystąpienia Polaków zamieszkujących stolicę. Doszło do straszliwej w skutkach rzezi Węgrów. Zabijano każdego, którego udało się spotkać, nie oglądając się na płeć, wiek i stanowisko.
1378
W 1378 roku Ludwik Węgierski potwierdził wszystkie dotychczasowe przywileje Krakowa .
1378
W 1378 roku Karol Luksemburski nadał kupcom krakowskim przywilej wolnego handlu w Pradze i całych Czechach.
maj 1383
W maju 1383 roku do Krakowa przybył Siemowit IV z zamiarem pojmania i poślubienia Jadwigi Andegaweńskiej .
16 październik 1384
16 października 1384 roku w katedrze krakowskiej koronowana została Jadwiga Andegaweńska .
18 luty 1386
18 lutego 1386 roku w Krakowie odbyły się zaślubiny królowej Jadwigi z Władysławem Jagiełłą .
16 / 17 maj 1389
W nocy z 16 na 17 maja 1389 roku na krakowskim zamku pojmany został Władysław Opolczyk i rano przewieziony do Mogiły na spotkanie z Władysławem Jagiełłą .
1391
"...Miasto Kazimierz prócz opłacenia kilku woźniców, dało też królowi wóz na wyprawę oraz górników, którzy byli niezbędni przy prowadzeniu oblężenia do wykonywania podkopów, zakupiło im także konie. W większym stopniu w kosztach wojny z 1391 r., ale wyprawy do ziemi wieluńskiej, partycypowało miasto Kraków . Poniosło bowiem spore wydatki na saletrę, siarkę, proch, armaty żelazne i miedziane, strzały, wozy, powrozy i inne akcesoria wojenne..."
Fragment książki: Jerzy Sperka "WŁADYSŁAW KSIĄŻĘ OPOLSKI" s. 203
16 lipiec 1401
16 lipca 1401 roku przybyła do Krakowa Anna Cylejska , narzeczona Władysława Jagiełły .
29 styczeń 1402
29 stycznia 1402 roku w katedrze na Wawelu odbyła się ceremonia zaślubin Władysława Jagiełły z Anną Cylejską .
25 luty 1403
25 lutego 1403 roku w katedrze na Wawelu Anna Cylejska stała się królową Polski. Świadkiem koronacji była jej matka, córka Kazimierza Wielkiego i Jadwigi Żagańskiej , a obecnie księżna Anna von Teck .
1410
W pierwszej połowie 1410 roku w celu uzasadnienia słuszności powołania do walki z Zakonem Krzyżackim pogan i schizmatyków Władysław Jagiełło zwrócił się do profesorów Uniwersytetu Krakowskiego o napisanie odpowiedniego dokumentu. Tym sposobem powstał traktat naukowy O wojnie sprawiedliwej autorstwa Stanisława ze Skalbmierza .
lipiec 1410
"...Uniwersytet krakowski na wieść o zwycięstwie
Fragment książki: J. Krzyżaniakowa, J. Ochmański "WŁADYSŁAW II JAGIEŁŁO" s. 214
lipiec 1410
Wiosną 1412 roku do Krakowa przybyli weneccy posłowie. Jeden z przybyszów oświadczył Władysławowi Jagielle , że zdaniem władz Wenecji król Polski jako najdostojniejszy władca w Europie powinien dostąpić zaszczytu cesarskiej koronacji.
20 styczeń 1416
20 stycznia 1416 roku w na wawelskim zamku dokonała żywota królowa Anna Cylejska .
wiosna 1422
Wczesną wiosną 1422 roku do Krakowa przybyli nowożeńcy Władysław Jagiełło i Zofia Holszańska .
5 marzec 1424
5 marca 1424 roku w Krakowie odbyła się koronacja Zofii Holszańskiej .
18 czerwiec 1434
18 czerwca 1434 roku w Krakowie pochowano zwłoki Władysława Jagiełły . Uroczystość celebrował w katedrze wawelskiej wierny współpracownik zmarłego króla - arcybiskup gnieźnieński Wojciech Jastrzębiec .
25 lipiec 1434
25 lipca 1434 roku w wawelskiej katedrze koronowany został Władysław III Warneńczyk . Aktu intronizacji dokonał prymas Polski Wojciech Jastrzębiec .
26 lipiec 1434
26 lipca 1434 roku Władysław Warneńczyk z koroną na głowie opuścił zamek i wkroczył do miasta, aby w ratuszu przyjąć przysięgę wierności od mieszczan Krakowa . Ceremonia nie odbyła się, ponieważ powstał spór między biskupami a książętami mazowieckimi o pierwszeństwo miejsca obok króla.
8 marzec 1440
8 marca 1440 roku w katedrze na Wawelu odbyła się krakowska elekcja Władysława Warneńczyka na węgierski tron. Po uroczystościach polski monarcha podpisał dwa dokumenty. Pierwszy potwierdzał zachowanie praw, przywilejów i zwyczajów panujących na Węgrzech i przewidywał udzielenie polskiej pomocy w wojnie przeciw Turkom. Drugi regulował postępowanie króla wobec Elżbiety Luksemburskiej .
25 marzec 1440
25 marca 1440 roku w kościele katedralnym w Krakowie arcybiskup kijowski i patriarcha całej Rusi Izydor, zwolennik unii Kościołów Prawosławnego i Katolickiego, odprawił nabożeństwo w obrządku greckim.
25 czerwiec 1447
25 czerwca 1447 roku w wawelskiej katedrze koronowany został Kazimierz IV Jagiellończyk . Obrządek celebrował arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski Wincenty Kot .
1447-1492
W czasie kiedy królem Polski był Kazimierz Jagiellończyk , na wawelskim wzgórzu wzniesiono wysokie ceglane baszty: Złodziejską, Sandomierską i Senatorską.
8 luty 1454
"...W piątek 8 lutego rozeszła się po Krakowie wieść, że uroczysty
wjazd [Elżbiety Rakuszanki] odbędzie się następnego dnia, w „godzinie pacierzy kapłańskich
zwanych tercją”, tj. w połowie przedpołudnia. Na ulice,
odświętnie wymiecione i przybrane, wyległy tłumy, okna domów
na trasie przejazdu pełne były ciekawych. Pachołkowie miejscy
z trudem utrzymywali porządek..."
Fragment książki: Maria Bogucka "Kazimierz Jagiellończyk i jego czasy" s. 158
10 luty 1454
10 lutego 1454 roku w Krakowie Kazimierz Jagiellończyk pojął za żonę córkę Albrechta II Habsburga Elżbietę Rakuszankę .
3 października 1458
3 października 1458 roku na zamku w Krakowie urodził się Święty Kazimierz .
27 grudnia 1459
27 grudnia 1459 roku na zamku w Krakowie urodził się Jan Olbracht .
15 styczeń 1462
15 stycznia 1462 roku w Krakowie ścięto sześciu mieszczan, których sąd uznał za głównych sprawców zabójstwa Jędrzeja z Tęczyna .
1473
"...Najstarszy drukowany tekst w Polsce wydano w Krakowie w 1473 roku i był to kalendarz na następny rok. Powstał on w drukarni Kaspra Straubego, pochodzącego z Bawarii. Dzięki niemu drukarstwo dotarło do Krakowa wcześniej, niż na tereny Wysp Brytyjskich (tam pojawiło się dopiero w 1476 roku)..."
Fragment książki: Kamila Grzymalska "KRÓLEWICZ KAZIMIERZ JAGIELLOŃCZYK." s. 23
1477-1489
W latach 1477-1489 Wit Stwosz wyrzeźbił wielki ołtarz do kościoła Mariackiego, zaliczany do najwspanialszych dzieł gotyckiego snycerstwa.
1484
W 1484 roku z polecenia Kazimierza Jagiellończyka na Wawelu został ścięty Krzysztof Szafraniec - jeden z właścicieli Pieskowej Skały . Trudnił się on rabowaniem kupców przemierzających handlowe szlaki Małopolski. Nie pomogła mu przynależność do znakomitego rodu, a intratny interes doprowadził go do tragicznego końca.
8 listopad 1492
8 listopada 1492 roku Kraków otrzymał od Jana Olbrachta przywilej, w myśl którego mieszczanie krakowscy zostali zwolnieni od wszelkich podatków z wyjątkiem tych, które jedynie na sejmie uchwalone zostaną.
29 czerwiec 1494
"...Wśród tego wszystkiego wybuchł dnia 29 czerwca wieczorem ogromny pożar w Krakowie, od piekarzy przy Nowej bramie (u wylotu ul. Siennej), który objął cały północny brzeg miasta: przez Mikołajską, Floriańską i Sławkowską bramę do Szczepańskiej i Szewskiej ulicy, sięgając aż do środka ulic ku rynkowi biegnących. Przy tej sposobności rzucili się żołnierze na płonące przy ulicy Szczepańskiej domy żydowskie i srodze je splądrowali. Wówczas to król na prośbę rajców krakowskich, którzy pomawiali Żydów o przyczynę pożaru, przeniósł ich dla większego bezpieczeństwa tak miasta, jako też ich samych na Kazimierz, gdzie już od dawniejszych czasów mieli swoje osiedla, w północno-wschodnim zakątku tego miasta..."
Fragment książki: Fryderyk Papee "Jan Olbracht" s. 71
22 luty 1498
22 lutego 1498 roku po półtorarocznej niebytności Jan Olbracht powrócił do Krakowa . Przygnębiony klęską mołdawskiej wyprawy
16 maj 1498
16 maja 1498 roku w Krakowie wybuchła panika, gdy dotarły wieści o zagonach turecko-tatarskich podchodzących pod Przemyśl. Rozpoczęto podwyższać wały, pogłębiać fosy, budować nowe wieże, a przed Bramą Floriańską barbakan. Jan I Olbracht rozesłał wezwanie do pospolitego ruszenia.
12 grudzień 1501
12 grudnia 1501 roku w katedrze na Wawelu Aleksander Jagiellończyk dostąpił zaszczytu koronacji.
24 styczeń 1507
24 stycznia 1507 roku w katedrze na Wawelu koronowany został Zygmunt I Stary . Uroczystość celebrował prymas Polski Andrzej Boryszewski .
15 kwiecień 1515
15 kwietnia 1515 roku w Krakowie zmarł pierwszy w historii Polski hetman wielki koronny Mikołaj Kamieniecki .
15 kwiecień 1518
15 kwietnia 1518 roku do Krakowa wjechała Bona Sforza , która miała zostać żoną polskiego króla Zygmunta I Starego .
18 kwiecień 1518
18 kwietnia 1518 roku w Krakowie odbyły się zaślubiny Bony Sforzy i Zygmunta I Starego oraz koronacja małżonki króla.
30 listopad 1518
"...Humanistyczny poeta Celiusz Calcagnini po pobycie w Krakowie napisał 30 listopada 1518 r. do swego znajomego, sekretarza królewskiego, księdza Jakuba Staszkowskiego, list pełen zachwytów nad atmosferą panującą w tym mieście: [...] "Muzy rzymskie o wiele bardziej mówią po łacinie u was niż w Lacjum". I choć trzeba co nieco złożyć z owych komplementów na karb typowej dla epoki przesady, to jednak na pewno i Bona, i towarzyszący jej rodacy byli mile zaskoczeni poziomem kulturalnym Polski..."
Fragment książki: Maria Bogucka "Bona Sforza" s. 88
1 sierpnień 1520
1 sierpnia 1520 roku w Krakowie urodził się Zygmunt August .
1521
W 1521 roku w wieży katedry wawelskiej powieszono słynny dzwon Zygmunta - największy dzwon w Polsce, który został odlany z armat krzyżackich, zdobytych przez Zygmunta Starego podczas ostatniej wojny polsko-krzyżackiej. Ciężar dzwonu to prawie jedenaście ton. Aby go rozkołysać, potrzebnych jest osiem – dwanaście osób.
luty 1522
"...Bona patronowała również teatrowi. W lutym 1522 r., z okazji zaślubin ochmistrza jej dworu Mikołaja Wolskiego z Anną Glinkówną, odegrali żacy krakowscy na Wawelu sztukę głośnego poety humanisty, uwieńczonego laurem poetyckim przez cesarza Maksymiliana, Jakuba Lochera, pt. Iudicium Paridis; tego samego roku wystawiono w Krakowie jeszcze jedną sztukę, również Lochera, pt. Spectaculum de Suldano..."
Fragment książki: Maria Bogucka "Bona Sforza" s. 100
10 kwiecień 1525
W 10 kwietnia 1525 roku na krakowskim rynku wielki mistrz Albrecht Hohenzollern złożył królowi Zygmuntowi Staremu hołd lenny znany pod nazwą hołd pruski .
22 maj 1526
22 maja 1526 roku w Krakowie Bona Sforza i Zygmunt August odebrali hołd od przedstawicieli Księstw Rossano i Bari.
20 luty 1530
20 lutego 1530 roku koronowany został Zygmunt II August .
1533
Z 1533 roku pochodzi pierwsza wzmianka o wodociągu (rurmusie), doprowadzającym wodę do wawelskiego zamku.
1558
W 1558 roku na mocy przywileju króla Zygmunta Augusta Prospero Provana zorganizował regularną międzynarodową linię pocztową Kraków — Wenecja.
1595
Pożar na krakowskim zamku w 1595 roku strawił część zabudowań.
1596
Przeniesienie siedziby króla do Warszawy spowodowało, że o rezydencję na Wawelu dbano słabiej, więc stan jej pogarszał się z każdym rokiem.
1655
W 1655 roku po trzytygodniowym oblężeniu wojska szwedzkie zdobyły Wawel i okupowały go przez dwa lata.
1661
W 1661 roku Jan Aleksander Gorczyn rozpoczął w Krakowie drukowanie pierwszej stałej gazety — „Merkuriusz Polski".
1783
W 1783 roku powstał w Krakowie ogród botaniczny . Utworzono go na terenach skasowanego w 1773 roku zakonu jezuitów, które wcześniej należały do książąt Czartoryskich. Uniwersytet
Jagielloński objął go w posiadanie wraz z renesansową willą na brzegu pradoliny Wisły. Pierwszym dyrektorem ogrodu botanicznego został Jan Jaśkiewicz,
profesor historii naturalnej, chemik i mineralog interesujący się także
botaniką.
1792
W 1792 roku na dachu renesansowej willi w krakowskim ogrodzie botanicznym powstało obserwatorium astronomiczne, które istniało w tym miejscu aż do drugiej połowy XX wieku, kiedy przeniesiono je do Fortu Skała na Bielanach.
1795
W roku 1795 pruscy żołnierze splądrowali zamkowy skarbiec.
1818
W roku 1818 do Krakowa sprowadzono ze Szwajcarii zwłoki Tadeusza Kościuszki i pochowano je na Wawelu wśród grobów królów.
1820
W 1820 roku rozpoczęto sypanie Kopca Kościuszki na podkrakowskim wzgórzu św. Bronisławy.
1844
W 1844 roku rozpoczęto budowę linii kolejowej Kraków — Mysłowice.
1846
W 1846 roku wybuchło powstanie zwane „rewolucją krakowską". Jego upadek spowodował włączenie Krakowa do Austrii, a następnie wcielenie go do Galicji.
1847
W 1847 roku oddano do użytku linię kolejową Kraków-Trzebinia-Mysłowice . W ten sposób mieszkańcy uzyskali połączenie nie tylko ze Śląskiem, ale także z Wiedniem i Warszawą.
1848
Po przegranej w 1848 roku „Wiośnie Ludów" nastąpił najbardziej intensywny proces germanizacji Krakowa . Doszło do tego, że profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego musieli wygłaszać wykłady w języku niemieckim dla przeważnie polskich studentów.
1850
W 1850 roku olbrzymi pożar, który zaczął się na ulicy Krupniczej i trwał dziesięć dni, zniszczył znaczną część Krakowa . Ten olbrzymi ogień gasiły tylko trzy sikawki. Wodę donoszono w konewkach lub dowożono konnymi wozami. Żywioł zagroził nawet gmachowi Collegium Maius Uniwersytetu Jagiellońskiego i Bibliotece Jagiellońskiej , którą wspólnie ratowali krakowscy studenci i wykładowcy. Nie udało się niestety ochronić pałacu biskupiego, w którym całkowicie spłonęły wnętrza.
1852
W 1852 roku powstała w Krakowie pierwsza nowoczesna fabryka. Była to firma produkująca maszyny rolnicze i należała do Ludwika Zieleniewskiego.
1857
W 1857 roku powstały w Krakowie pierwsze latarnie gazowe.
1860
Popularny pisarz i dziennikarz Władysław Sabowski znany także pod pseudonimem Wołody Skiba tak opisywał ówczesny Kraków :
„…Wszystkich opanowuje jakaś apatia. Na Wawelu gdzie zasiadali królowie, teraz dom przytułku dla starców, niedołężnych i kalek lub koszary dla wojska. W ratuszu burmistrzuje urzędnik mianowany przez namiestnictwo. Armaty stojące na rynku przed odwachem strzegą, by przypadkiem spod kapoty mieszczańskiej nie wyjrzała rogata polska dusza. Gruzy, niedola, nędza, panowanie niemczyzny, oto obraz Krakowa do roku 1860…”
1860
W 1860 roku odbudowano spalone dziesięć lat wcześniej kościoły Franciszkanów i Dominikanów.
1880
W 1880 roku w Krakowie nastąpiło likwidowanie i zasypywanie koryta Starej Wisły na odcinku od Skałki do ulicy Blich.
1881
W 1881 roku w Krakowie uruchomiono pierwszą linię tramwaju konnego na trasie Most Podgórski — Grodzka — Rynek — Floriańska - dworzec kolejowy.
1881
W 1881 roku z inicjatywy kardynała Albina Dunajewskiego odbudowano pałac biskupi w Krakowie , który został spalony w 1850 roku.
1883
W 1883 roku uruchomiono pierwszą instalację oświetlenia elektrycznego na Rynku Głównym w Krakowie .
1884
W 1884 roku w Krakowie pojawiły się pierwsze telefony.
1890
W 1890 roku odbył się w Krakowie uroczysty pogrzeb Adama Mickiewicza . Prochy naszego wieszcza, który zmarł w 1855 roku, sprowadzono z Paryża i pochowano w krypcie katedry wawelskiej.
1898
W 1898 roku odsłonięto na krakowskim Rynku pomnik Adama Mickiewicza .
1901
W 1901 roku uruchomiono w Krakowie wodociągi miejskie oraz pierwszą linię tramwaju elektrycznego.
1905
W 1905 cesarz Franciszek Józef I wspaniałomyślnie oddał wawelski zamek narodowi polskiemu.
1912
W 1912 roku powstało w Krakowie pierwsze stałe kino „Uciecha".
1920
Od roku 1920 do wybuchu II wojny światowej Wawel stanowił rezydencję prezydenta Polski.
1939 - 1945
Podczas okupacji hitlerowskiej w zamku na Wawelu rezydował Hans Frank.
6 listopad 1939
6 listopada 1939 roku gestapo aresztowało stu osiemdziesięciu trzech wybitnych polskich naukowców, profesorów i docentów krakowskich uczelni. Osadzono ich później w obozach koncentracyjnych, w których wielu z nich zginęło.
18-20 styczeń 1945
W dniach 18-20 stycznia 1945 roku Kraków został wyzwolony przez wojska I Frontu Ukraińskiego.
1946
Po wojnie zabytek na wawelskim wzgórzu odrestaurowano i ulokowano w nim muzeum.
English version
Version française
Złota myśl na dziś
